Autisme op de werkvloer

Werkgevers willen steeds vaker dat hun organisatie een afspiegeling is van de samenleving, vanuit de overtuiging dat hun bedrijf dan beter presteert. Ieder mens is uniek en brengt zijn eigen kwaliteiten mee. Mensen met autisme kunnen van meerwaarde zijn in organisaties. Dat vraagt wat van de werknemer en de werkgever.

Het re-integratietraject van Carlo

Carlo Post (57) liep tien jaar geleden vast in zijn baan nadat een leidinggevende met wie hij kon ‘lezen en schrijven’ vertrok en hij tegelijkertijd privé een klap kreeg te verwerken. Hij belandde in een burn-out en werd ontslagen. “Lees: ze konden niet omgaan met mijn autisme.” Bij een re-integratie-traject werden zijn sterke en zwakke kanten in kaart gebracht. Toen zijn huidige werkgever aangaf verder te willen met Carlo in de sollicitatieprocedure was hij open over zijn diagnose. Daardoor konden er afspraken gemaakt worden. Zijn collega’s werken in een kantoortuin, maar omdat dat Carlo te veel prikkels geeft, kreeg de ict’er een eigen kantoor.

Autisme ten Top

Carlo is betrokken bij Autisme ten Top, een stichting die door middel van beeldvorming werkgevers kennis wil laten maken met potentiele werknemers met autisme, stigma’s wil doorbreken en laten zien hoe mensen met autisme optimaal ingezet kunnen worden binnen het bedrijfsleven.

Toegevoegde waarde

Er is nog wel wat werk te verzetten, stelt Jos Verhoeven, directeur van maatschappelijke investeerder Start Foundation. Zijn organisatie draagt al ruim twintig jaar bij aan het creëren van banen voor mensen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie en het inclusiever maken van bedrijven. Mensen met autisme zijn een van de focusgroepen. Verhoevens uitgangspunt: “Je hebt niets aan een excuus-gehandicapte die koffie rondbrengt terwijl iedereen dat zelf kan pakken. Wij pleiten voor jobs die waarde toevoegen aan een bedrijf. Mensen met autisme kunnen sommige taken net zo goed en andere taken zelfs beter uitvoeren.”

Obstakels onderweg

In Verhoevens visie moet ieder bedrijf streven naar een goede afspiegeling van de beroepsbevolking. “Niet alleen maar hippe, blanke, jonge mannen met baardje. Ook ouderen, mensen met een beperking, een ander kleurtje of een andere religie.” Hoe het proces loopt, als het gaat om het vinden van betaalde banen voor mensen met autisme? “Er worden stapjes gezet, maar het blijft moeilijk. Ik ga geen halleluja roepen.” Verhoeven hamert op begeleiding en coaching voor de werknemer en de werkgever. “Dan kunnen goede matches waardevol zijn.”
Wat het volgens Verhoeven soms lastig maakt is dat niet iedereen autisme accepteert, in zijn ogen is dat cruciaal omdat hulp vragen dan moeilijk wordt. Ook rigiditeit, een eigenschap die vaker voorkomt bij mensen met autisme, kan belemmerend werken.

Verandering in organisaties

Jakob van Wielink begeleidt professionals in ondernemingen bij verandertrajecten die als doel hebben organisaties veerkrachtiger en succesvoller te maken. Hij ervaart de impact van leidinggevenden die leren een veilige haven te zijn voor werknemers. Dat wil zeggen dat vanuit caring (werkelijke verbinding en betrokkenheid) en daring (stimuleren tot experiment en risico) de juiste voorwaarden worden gecreëerd. Hierdoor komt de ander, met al zijn talenten en eigenaardigheden, werkelijk tot zijn recht.

Hoe? Door als leider écht op zoek te gaan naar en te begrijpen waar de werkelijke pijn bij veranderingen zit. Mensen met autisme hebben vaak (meer) moeite met veranderingen, maar volgens Van Wielink is dat een uitvergroting van een de natuur van iedere mens. Hij stelt, ook vanuit breinwetenschap, dat mensen best willen veranderen maar moeite hebben met de pijn van bijvoorbeeld afscheid nemen of controle verliezen. “Als de ruimte er is om daar echt bij stil te staan, komt verandering van zelf in gang.”