Nierherstel, kan dat wel?

Van een griep herstel je vaak vanzelf. Ook een wondje geneest meestal. Maar je nieren kunnen zichzelf niet herstellen. Helpt een handje hulp van buitenaf? Het UMC Utrecht doet onderzoek.

De nier een handje helpen

“Alleen voor onze geboorte worden in ons lichaam nieuwe nefronen, dus nieuw nierweefsel, gevormd. Daarna niet meer,” legt prof.dr. Marianne Verhaar uit. “Dat is jammer, want daardoor kan een beschadigde nier zichzelf maar beperkt herstellen.” Haar onderzoeksgroep gaat na of er tóch een manier is om zo’n nier een handje te helpen. Eerst is veel meer kennis nodig. Bijvoorbeeld over nierstamcellen: voorlopercellen die tot niercellen kunnen uitgroeien. In het laboratorium probeert ze die in nierweefsel te vinden. “Stamcellen zijn belangrijk voor het herstel. En dus ook voor nieuwe behandelvormen.”

Nierencellen kweken

Niercellen kweken uit menselijk nierweefsel, dat lukt al. “Daaruit kunnen we een mini-nier kweken, een organoïde. Maar die zal zich alleen als een nier gedragen als alle verschillende niercellen daarin precies op hun plek liggen. Dat is een heel gepuzzel, dat op drie manieren mogelijk lijkt.”

• Gekweekte niercellen in een leeggespoelde, afgekeurde donornier plaatsen. Die donornier is als een leeg huis. De niercellen plaats je naar soort en taak in de juiste ‘kamer’
• Het bioprinten van een ‘huis’ met niercellen die al meteen op de juiste plaats zitten
• Een eenvoudige nier bouwen uit stamcellen (nadat die zijn ontdekt in het laboratorium)

Is een biologische kunstnier haalbaar?

Door middel van dialyse wordt er maximaal dertig procent van de afvalstoffen uit het bloed gehaald. Met een biologische kunstnier moet het percentage tweemaal zoveel worden. “Het op maat maken van een nier met cellen van een patiënt zal nog een flink aantal jaren duren”, vertelt Verhaar. “Het onderzoek is ingewikkeld waardoor het de vraag blijft of een biologische kunstnier haalbaar is. Er is nog een lange weg te gaan, maar elke stap vooruit is er weer één.”

Bron: UMC Utrecht