Betere diagnostiek van kanker leidt tot betere therapie

Niet zo heel lang geleden was er sprake van één soort longkanker en één soort nierkanker. Dankzij wetenschappelijk onderzoek weten we nu dat long- of nierkanker (maar ook elke andere kankersoort) in feite een verzamelnaam is van verschillende soorten.

Targeted therapy van nierkanker

“De diagnostiek is de laatste jaren sterk verbeterd”, bevestigt Lisa Bracht, voorzitter van Leven met Blaas- of Nierkanker, de patiëntenorganisatie voor mensen met deze kankersoorten.

Beeldvormende technieken worden steeds beter en moleculaire biologie en DNA-onderzoek bieden meer mogelijkheden. De verbeterde diagnostiek heeft een groot effect gehad. Tot 2006 was er in feite geen therapie mogelijk voor nierkanker; nu zijn er negen doelgerichte therapieën, die de levensverwachting van bepaalde patiënten aanzienlijk verlengen.

Bracht: “Elke tumor is uniek. Voor de patiënt betekent dit dat een tumor met heel specifieke kenmerken gekoppeld kan worden aan een bepaalde therapie, met een grotere kans op effect.” Targeted therapy dus, doelgerichte therapie die specifiek op bepaalde kenmerken van een tumor wordt gericht. Veelbelovend, volgens Bracht, maar het is nog maar een begin.

Behandelmogelijkheden bij nierkanker

Medicijnen tegen nierkanker zijn te onderscheiden in angiogeneseremmers, die
de aanleg van nieuwe bloedvaten tegengaan, en medicijnen die de celcyclus remmen. Daarnaast maakt immunotherapie een snelle opmars, waarbij het eigen immuunsysteem wordt gestimuleerd om de kwaadaardige cellen op te ruimen.

Bij een neoadjuvante behandeling wordt de therapie voorafgaand aan een operatie geboden, om de kans op een succesvolle operatie te vergroten door de tumor te verkleinen. “Daar moet nog veel onderzoek naar gedaan worden, maar dat geldt voor al deze nieuwe therapieën”, vindt Bracht. Nierkanker is een complexe ziekte en ervaring in het vinden van de juiste combinatie van diagnose en behandeling is daarom essentieel voor succes.

Onderzoek houdt daarmee in dat er veel data wordt verzameld en dat databanken worden opgezet, ook in internationaal verband. Op die manier kan, ook op langere termijn, bekeken worden welke specifieke afwijkingen met het beste beschikbare middel kunnen worden aangepakt. Dat verbetert de voorspellende waarde van diagnose en therapie.

De belofte van immunotherapie bij longkanker

Longkanker had jarenlang een zeer slechte prognose, maar doelgerichte therapie en immunotherapie brengen daar verandering in. Vroegdiagnostiek is essentieel om de overlevingskans te vergroten en net zoals bij nierkanker worden nu verschillende soorten longkanker onderscheiden en worden met de moderne technieken steeds meer kenmerken van de tumor vastgelegd.

Marlene de Regt, directeur van Longkanker Nederland, verwacht veel van immunotherapie voor longkankerpatiënten. “Het is bemoedigend, het kan hét verschil maken in het leven van patiënten. We wachten met smart op een nieuwe immunotherapie, die beschikbaar komt voor de eerste lijn – dus als eerste behandeloptie”, vertelt ze.

Immunotherapie heeft eveneens bijwerkingen, maar patiënten zijn veel beter in staat om het leven te blijven leiden zoals ze gewend waren. Er is meer leven naast het ziek zijn. Nuance blijft dat slechts bepaalde patiënten er baat bij zullen hebben, en dat nog niet precies genoeg bekend is bij wie het aanslaat. Goede patiëntenvoorlichting is dus
essentieel om geen onterechte hoop te wekken.

Vroegdiagnostiek is essentieel

De ontwikkelingen gaan voort, in diagnostiek en therapie. Er wordt onderzoek gedaan naar combinatietherapieën en in de diagnostiek komen nieuwe technieken om longkanker vroeg op te sporen, vertelt De Regt. “Deze vroegdiagnostiek is enorm belangrijk – hoe eerder ontdekt, hoe beter behandelbaar.”