Alert op bloedziekten

Levensbedreigende bloedziekten zoals leukemie zijn betrekkelijk zeldzaam en kunnen zodoende door huisartsen snel worden gemist. Gelukkig zijn er symptomen die huisartsen kunnen herkennen.

Bloedziekten zijn relatief zeldzaam

“De gemiddelde huisarts zal in zijn loopbaan hoogstens een enkele patiënt met leukemie zien”, vertelt Rien van Oers, internist-hematoloog in het AMC. Toch is het belangrijk om het bewustzijn voor bloedziekten bij huisartsen te vergroten. Juist bij bijvoorbeeld leukemie is vroegdiagnostiek essentieel.

Zorgwekkende symptomen

“Waar huisartsen speciaal op moeten letten bij patiënten zijn infecties die niet over gaan ondanks antibioticakuren. Verder bloedingsneigingen; spontane bloedingen aan de neus, tandvlees, kleine rode puntjes op de onderbenen of spontane blauwe plekken zijn altijd een alarmteken.” Dat alarm kan overigens ook voor goedaardige bloedziekten gelden. Het gaat niet altijd om leukemie.

Verder is er bij lymfeklierkankers vaak sprake van opgezette klieren. Andere aanknopingspunten voor de huisarts zijn ongewenst gewichtsverlies, nachtzweten, vermoeidheid en bleekheid als gevolg van bloedarmoede. “Maar bloedarmoede kan ook ontstaan als gevolg van bijvoorbeeld ijzergebrek, dat zeker niet altijd door een kwaadaardige tumor wordt veroorzaakt.”

Vroegdiagnostiek bij leukemie enorm belangrijk

De oplettendheid van huisartsen is enorm belangrijk, want vroegdiagnostiek bij leukemie levert later in de behandeling veel winst op. “Leukemieën zijn explosief groeiende tumoren. Als je weken te laat bent, zijn er al grote problemen ontstaan en kan de patiënt vrij kort na de diagnose komen te overlijden. Snelheid is vereist.

Met grote hoeveelheden kwaadaardige witte bloedcellen in het bloed wordt het bloed heel stroperig, waardoor de bloedcirculatie in allerlei organen in de problemen raakt. Zo kan een patiënt al voor de behandeling overlijden.” De behandeling bestaat uit intensieve chemotherapie, die dus zo snel mogelijk moet worden gestart.

Snelheid van handelen

De vereiste snelheid van handelen loopt wat Van Oers betreft bij voorkeur zelfs via de SEH. “Patiënten met spontane bloedingen die zich bij de huisarts presenteren zou ik het liefst via deze route laten lopen, omdat onderzoek en uitslagen dan sneller bekend zijn.

In ieder geval moeten altijd dezelfde dag bloedonderzoek en overleg plaats vinden. Door de zeldzaamheid van de ziekte kan dit voor een huisarts heel lastig zijn: met beperkte middelen moet hij een maximale triage maken. Toch is het essentieel om alert te blijven.”