Stoppen met roken? Stel jezelf eens voor zonder sigaret

Wie succesvol wil stoppen met roken, doet er goed aan zichzelf als niet-roker in te beelden. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van psycholoog Eline Meijer. Mensen die hier niet in slagen, vallen sneller terug.

Vier projecten

Met haar studie hoopte Meijer inzicht te krijgen in de rol van identiteit bij het stoppen met roken. Ze zette hiervoor vier projecten op. “De eerste bestond uit een online vragenlijst die werd ingevuld door 600 rokers”, aldus de psycholoog. “Hierin werd ingegaan op identiteit en rookgedrag. Vervolgens werd de enquête een jaar later opnieuw afgenomen om te zien of er iets bij hen was veranderd.”

“Ook het tweede onderzoek omvatte een vragenlijst”, vervolgt Meijer. “Daarnaast werden de deelnemers gevraagd een schrijfopdracht te doen waarbij ze hun identiteit als niet-roker moesten beschrijven.”

“Het derde project bestond uit het bestuderen van een grootschalig, internationaal onderzoek waarbij 2.000 mensen een vragenlijst moesten invullen over identiteit. En ten slotte heb ik nog tien rokers geïnterviewd over hetzelfde onderwerp.”

Identiteit niet-roker van belang

Identiteit bleek een belangrijke rol te spelen bij het stoppen met roken. Vooral die van de niet-roker was essentieel. Meijer: “Wanneer mensen in staat waren zichzelf in te beelden als niet-roker nam hun kans om te stoppen met roken toe. Andersom bleken gestopte rokers die hier niet in slaagden minder geneigd om op te houden of vielen sneller terug.”

Daarbij werd duidelijk dat identiteit niet vaststond, maar veranderde over tijd. “Mensen die al langere tijd rookten, zagen zichzelf in de loop der jaren steeds sterker als roker. Bij gestopte mensen nam dit juist af.”

Ook waren er verschillen te zien naar gelang opleidingsniveau. “Het is een bekend gegeven dat lager opgeleiden over het algemeen meer roken”, aldus de psycholoog. “Vaak speelt de sociale omgeving hierbij een rol, die vaak uit rokers bestaat. Als gevolg identificeren deze mensen zich sneller met rokers.”

Belang identiteit

Maar waarom is identiteit zo van belang? Meijer: “Mensen gedragen zich het liefst op een manier die past bij hoe ze zichzelf zien. Iemand die zichzelf bijvoorbeeld niet als sporter ziet, zou minder snel een stukje gaan hardlopen dan iemand met de ambitie om de marathon te lopen. Identiteit kan motiverend werken en met name het toekomstige ego. Het geeft een duidelijk doel waar je naar kunt streven.”

Hiermee is de oplossing echter nog niet gevonden. “Het effect van de schrijfopdracht was klein en in de meeste gevallen is roken een serieuze verslaving”, legt de psychologe uit. “Ik adviseer mensen dan ook altijd om de huisarts te bezoeken voor nicotinepleisters en aanvullende therapie. Maar nadenken over je rokersidentiteit, kan zeker helpen. Vraag jezelf eens af of dit gedrag echt bij je past en hoe je jezelf zou omschrijven als niet-roker. Wie ben je zonder die sigaret?”

Vervolgonderzoek

Momenteel is Meijer bezig met een vervolgonderzoek om te bestuderen hoe de resultaten kunnen worden gebruikt voor een behandeling die rokers helpt om te stoppen. Hiervoor is zij nog op zoek naar mensen die willen stoppen. Wil je meedoen? Stuur dan een e-mail naar e.meijer@lumc.nl.