Juiste omgang met antibiotica gaat steeds beter

Huisartsen in Nederland schrijven minder vaak antibiotica voor. In ziekenhuizen is er geen daling te zien. Maar vergeleken met andere landen wordt er in ons land relatief weinig antibiotica voorgeschreven voor mensen. Ook het aantal bacteriën dat resistent is tegen antibiotica is de afgelopen jaren in ons land stabiel. Dat blijkt uit twee onderzoeksrapporten over antibioticagebruik en -resistentie in Nederland, bij mensen en dieren. Om antibiotica ook in de toekomst te kunnen gebruiken, moeten we blijven werken aan de bestrijding van antibioticaresistentie.

Daling bij huisartsen, stijging bij ziekenhuizen

Het is belangrijk om op de juiste manier met antibiotica om te gaan en alleen te gebruiken als het nodig is. Hoe vaker antibiotica worden gebruikt, hoe vaker bacteriën resistent (ongevoelig) worden. De antibiotica werken dan niet meer en infecties zijn daardoor moeilijker te behandelen. Vooral voor kwetsbare mensen kan dit ernstige gevolgen hebben. De afgelopen jaren schreven huisartsen steeds minder antibioticakuren voor. In ziekenhuizen daarentegen steeg het totale antibioticagebruik in 2016 ten opzichte van het voorgaande jaar.

Voorschrijfgedrag

Hoewel we in Nederland terughoudend zijn met het gebruik van antibiotica, kan het nog beter. Zo worden er antibiotica voorgeschreven in situaties waarvan de richtlijnen aangeven dat ze niet nodig zijn. Er is daarom meer informatie nodig over het individuele voorschrijfgedrag van huisartsen en artsen in ziekenhuizen en verpleeghuizen. We hebben op dit moment inzicht in het totale gebruik van antibiotica in Nederland. Daarvan weten we dat de kwaliteit gemiddeld goed is. Maar tussen regio’s en artsen onderling komen belangrijke verschillen in voorschrijven voor.

Uit verkennend onderzoek van het RIVM blijkt dat het mogelijk is om die informatie te verkrijgen op basis van bestaande datasystemen, zonder dat artsen onnodig worden belast met extra registratiewerk. Daarmee wordt inzichtelijk welke artsen al goed bezig zijn en waar eventueel verbeteringen mogelijk zijn. Deze informatie kan worden ingezet om artsen te stimuleren het voorschrijfgedrag verder te verbeteren.

Resistentie

Het aantal bacteriën dat resistent is tegen antibiotica bij mensen is vorig jaar in ons land stabiel gebleven. Wel komen de laatste vijf jaar vaker ESBL-bacteriën voor bij patiënten van zowel huisartsen als ziekenhuizen. ESBL- bacteriën maken stoffen aan die veelgebruikte antibiotica, zoals penicilline, kunnen uitschakelen. Infecties zijn hierdoor moeilijker te behandelen. Er moet dan vaker gebruik worden gemaakt van soorten antibiotica die alleen als laatste redmiddel worden ingezet.

Bron: WUR