Gebied aan de zijkanten van het brein betrokken bij pijnverwerking

Haast iedereen kent wel de vervelende pijn na het stoten van de elleboog of de grote teen. Juist omdat we dit weten proberen we deze vorm van acute pijn het liefst te mijden. Daar helpt ons brein bij. Iedere keer als ons een onaangenaam gevoel van acute pijn overkomt slaan de hersenen dit op, zodat we dit in toekomstige gebeurtenissen proberen te voorkomen – threat learning heet dat.

Welke hersendelen hierbij zijn betrokken is nog niet helemaal duidelijk. Bekend is dat een hersengebied genaamd de amygdala belangrijk is bij het anticiperen op bedreigende situaties. Een team van wetenschappers aan de Technische Universiteit Lausanne (EPFL) doen nu de ontdekking dat een gebied aan de zijkanten van het brein – de insulaire cortex – betrokken is bij het afgeven van waarschuwingssignalen aan andere hersengebieden.

Insulaire cortex

De insulaire cortex ligt diep in de laterale sulcus van de hersenen gevouwen en speelt een rol in het reguleren van emoties. De zenuwcellen in het breindeel staan in verbinding met die in de amygdala, maar de functie van deze hersenverbinding is nog weinig onderzocht.

Zenuwcellen blokkeren

Onder leiding van onderzoeker Ralf Schneggenburger is dit nader bestudeerd. Zijn team deed een proef met muizen omdat de insulaire cortex vergelijkbaar is met die van mensen. Ze gebruikten een lasertechniek om de elektrische activiteit van de zenuwcellen in de insulaire cortex uit te schakelen. Door dit te doen ontdekten de wetenschapper dat de muizen niet meer angstig bleken wanneer ze een lichte elektrische schok kregen toegediend. Bovendien was het vermogen van de muizen om te leren van de pijnlijke gebeurtenis sterk verminderd.

Pijnverwerking beïnvloeden

Uit het experiment komt naar voren dat de hersenen ons – naast het informeren over lichamelijk toestand – ook via de insulaire cortex een waarschuwingssignaal versturen naar andere hersengebieden, die betrokken zijn bij het verwerken van onaangename gebeurtenissen. Volgens Schneggenburger wekt het studieresultaat de suggestie dat met het blokkeren van de zenuwcellen in de insulaire cortex, het onaangename gevoel dat normaal geassocieerd wordt met een pijnlijke gebeurtenis kan worden weggenomen. En omdat het hersendeel in verbinding staat met andere hersendelen is meer te leren over de pijnverwerkingsprocessen in andere hersengebieden.

Dat biedt perspectieven voor de ontwikkeling van behandelingen voor onder andere psychiatrische ziekten zoals angst en posttraumatische stressstoornissen. Van deze aandoeningen komt in eerdere studies naar voren dat er afwijkende activiteit is in de insulaire cortex, die nog onverklaarbaar is. Dit kan in toekomstige studies nader onderzocht worden.