Eenzaamheid niet minder onder fysiek beperkte ouderen die extra bewegen

Waar eerdere onderzoeken uitwijzen dan extra bewegen helpt tegen eenzaamheid, lijkt dit effect te niet worden gedaan bij een lichamelijke beperking. Dat melden onderzoeker van de Open Universiteit (OU). “Logisch misschien, maar wél iets om rekening mee te houden bij beweegprogramma’s in het kader van gezond ouder worden”, zegt gezondheidspsycholoog Janet Boekhout (OU).

Boekhout: “Uit eerder onderzoek is bekend dat eenzaamheid bijna net zo schadelijk voor de gezondheid is als roken. In Nederland zijn alleenstaande ouderen de eenzaamste groep en hun aantal groeit door de vergrijzing. We weten ook dat naarmate mensen meer bewegen, hun gevoel van eenzaamheid afneemt, al is nog niet bekend hoe dit precies werkt. In ons onderzoek wilden wij de invloed bekijken van een bewegingsbeperking op dat verband tussen bewegen en eenzaamheid.”

Gezond ouder worden

Die invloed is dus groot. Mensen met een lichamelijke beperking bewegen minder en zijn eenzamer dan mensen zonder beperking. Veel ouderen hebben lichamelijke beperkingen, door chronische aandoeningen of ouderdom. En nu blijkt ook dat de negatieve invloed van de beperking op eenzaamheid gróter is dan het positieve effect van extra bewegen. “Een interventie die gericht is op gezond ouder worden, moet dus vooral rekening houden met bewegingsproblemen”, zegt Janet Boekhout. ‘Dat is nu nog niet het geval.’ Een verbetering kan zijn om concrete tips te geven voor specifieke aandoeningen. Ook is het belangrijk deelnemers te blijven motiveren.

Beweegprogramma

Boekhout voerde haar promotieonderzoek uit onder 574 alleenstaande ouderen in Heerlen, gemiddeld 76 jaar oud en zelfstandig wonend. De deelnemers volgden een beweegprogramma met naar keuze een beweegadvies op papier of online. Elke persoon kreeg tijdens de looptijd van het programma (vier maanden) drie keer een op maat gemaakt beweegadvies. Bij de start, na drie en na zes maanden rapporteerden de mensen uitgebreid hoe veel tijd ze lichamelijk actief waren en hoe eenzaam ze zich voelden.

Emotionele eenzaamheid

Bewegen en eenzaamheid worden in verschillende onderzoeken verschillend gedefinieerd, wat vergelijken lastig maakt volgens Boekhout. “Voor ons onderzoek hanteren we een brede definitie: naast sporten valt onder lichamelijke activiteit ook een wandelingetje naar de winkel, stofzuigen of de trap nemen. De definitie van eenzaamheid is heel persoonlijk. Je kunt leuke contacten hebben, maar toch een diepe band missen met andere mensen. Het gaat dus om zowel sociale als emotionele eenzaamheid.”

Bron: OU