App met ‘noodplan’ voor geestelijke gezondheid

Een angstaanval of een plotselinge drang naar drank of drugs overkomt mensen niet alleen als zij thuis zijn. De map met het crisispreventieplan ligt vaak thuis, een behandelaar is niet 24/7 beschikbaar, maar een mobieltje is tegenwoordig altijd bij de hand. Als dat mobieltje beschikt over een ‘noodplan’ dat op ieder gewenst moment kan worden geraadpleegd, kan dat helpen om die aanval te onderbreken. Dergelijke e-health oplossingen worden in de geestelijke gezondheidszorg steeds vaker toegepast.

Noodplan op de mobiel

Rob van Okeren beschikt sinds kort over een mobieltje met zo’n ‘noodplan’. Als hij een paniekaanval voelt opkomen of als depressieve gevoelens de kop opsteken, pakt hij zijn mobiel, klikt op de app en kiest een door hemzelf gekozen tekst, beeld of geluidsfragment. Helpt ook dat niet, dan klikt hij op ‘contact’ en belt de app direct zijn contactpersoon. Maar meestal komt het niet zover en kan Rob de negatieve gevoelens stoppen voordat zij de overhand krijgen. “Voor mij helpt het als ik mellow dance hoor uit de jaren negentig. Dat brengt mij terug naar mijn jeugdjaren”, legt hij uit.

Gevoel van zekerheid

Dat zo’n oplossing goed werkt, komt volgens verpleegkundig specialist ggz Roos Stals omdat het gaat om een plan dat de cliënt zelf heeft ontwikkeld, al dan niet in samenwerking met de behandelaar. Het zijn geen standaard oplossingen, het is echt maatwerk, en de teksten, beelden en geluidsfragmenten hebben hun effectiviteit vaak in de praktijk al bewezen. Dat geeft veel mensen bij voorbaat al een gevoel van zekerheid, waardoor de aanvallen minder vaak optreden. “Als je weet dat je letterlijk altijd hulp bij de hand hebt, word je zelfverzekerder. Het gevoel weer zelf de regie te hebben over je leven en minder afhankelijk te zijn van anderen, maakt dat je je beter voelt en minder kwetsbaar bent.”

Verantwoordelijkheid nemen

Meer zelfregie krijgen betekent ook meer verantwoordelijkheid nemen voor de eigen gezondheid. En dat kan een probleem zijn. Het is moeilijk om zelf te beoordelen wanneer professionele hulp nodig is om uit een negatieve spiraal te komen. Ook dan kunnen e-health oplossingen hulp bieden. Onderdeel van de app die Rob gebruikt, is een signaalfunctie die bijhoudt hoe vaak binnen een bepaalde periode het ‘noodplan’ wordt gebruikt. Op het moment dat het vooraf ingegeven maximum is bereikt, stuurt de app een mailtje naar de cliënt en/of de behandelaar met een zelf gekozen tekst. Op die manier kunnen veiligheden worden ingebouwd om excessen te voorkomen.

Betrokkenheid

De invloed van de cliënt bij het ontwikkelen van een ‘noodplan’ is essentieel voor de effectiviteit daarvan op het moment dat het er echt toe doet. Dat kan betekenen dat iemand soms kiest voor onorthodoxe maatregelen. Een van de cliënten die gebruikmaakt van de app heeft een geschiedenis van drankmisbruik en gekoppeld daaraan fysieke mishandeling van zijn vrouw. In zijn noodplan staat een foto van zijn vrouw nadat hij haar in een dronken bui in elkaar heeft geslagen. Als hij de behoefte naar alcohol voelt opkomen, tikt hij op zijn ‘noodplan’ en komt de foto tevoorschijn. De drang naar drank neemt doorgaans direct af. “Hoe groter de betrokkenheid en hoe groter de verantwoordelijkheid die de cliënt neemt, des te beter de resultaten zullen zijn.”