Vroege diagnose van zaadbalkanker is cruciaal

De diagnose zaadbalkanker wordt in Nederland jaarlijks bij ongeveer 750 mannen gesteld. Het is de meest voorkomende vorm van kanker bij blanke mannen tussen de vijftien en veertig jaar oud. Bij een vroege diagnose is de kans op genezing tot ongeveer 95 %. Als de kanker op het moment van ontdekking niet is uitgezaaid, is de kans op overleving zelfs bijna 100 %. Het is wel belangrijk dat mannen zichzelf regelmatig controleren om afwijkingen in hun teelballen vroegtijdig op te merken.

De oorzaken van zaadbalkanker

Het ontstaan is een proces waarbij meerdere factoren een rol spelen. Mannen bij wie één of beide zaadballen rond de geboorte niet waren ingedaald, hebben een grotere kans om zaadbalkanker te ontwikkelen. Ook testisatrofie, waarbij een van de zaadballen ineengeschrompeld is, is een risicofactor. Daarnaast speelt erfelijkheid een rol, zij het dat deze gering is.

Het is bekend dat de ziekte vaker voorkomt bij blanke mannen. Hier spelen onder andere specifieke DNA-variaties een rol bij. Op welke wijze exact is door wetenschappers nog niet volledig verklaard. Ook zou er een verband zijn tussen cannabisgebruik en zaadbalkanker, maar deze relatie is nog hypothetisch. Evenmin is er een eenduidige, wetenschappelijke verklaring voor het feit dat het aantal patiënten met zaadbalkanker in met name westerse landen in de afgelopen twintig jaar is verdubbeld.

Wat zijn de symptomen?

Veranderingen in de zaadbal kunnen op zaadbalkanker duiden. Voorbeelden hiervan zijn vergroting of verharding van de zaadbal, een onaangenaam gevoel in de balzak, onderbuik of rug. Voor het stellen van een diagnose maakt een arts een echo en controleert het bloed op de aanwezigheid van bepaalde eiwitten. Wanneer zaadbalkanker wordt gediagnosticeerd, blijven deze eiwitten ook tijdens de behandeling belangrijke indicatoren. Voor een definitieve diagnose van zaadbalkanker moeten de zaadbal, de bijbal en de zaadstreng helemaal worden weggenomen.

Professor dokter Looijenga doet er wetenschappelijk onderzoek naar. Looijenga: “Zaadbalkanker ontstaat meestal in de kiemcellen, de cellen in de zaadbal die het zaad produceren. Bij zaadbalkanker zijn afwijkende kiemcellen geblokkeerd in hun ontwikkeling. Een kanker ontstaat in deze cellen. Een kiemceltumor kent typen: seminoom en niet-seminoom, die ook gecombineerd kunnen voorkomen. Het niet-seminoom kan uit verschillende typen bestaan, deze bepalen mede hoe snel de tumor groeit en of er uitzaaiingen kunnen ontstaan.”

Het belang van zelfonderzoek

Voor een goede genezing is het van belang om de kanker tijdig op te merken. Chirurgische verwijdering van de zaadbal, chemotherapie en bestraling behoren tot de behandelmethodes. Te vaak nog wordt voor aanvang van de behandeling vergeten om mannen aan te raden om hun zaad in te laten vriezen. Terwijl dit juist zo belangrijk is, omdat zaadbalkanker tot onvruchtbaarheid kan leiden. Rondom de ziekte spelen taboes. De angst dat men niet meer goed kan vrijen of onvruchtbaar wordt, weerhoudt mannen ervan om over het onderwerp te praten. Stichting Zaadbalkanker probeert de taboes die rondom de ziekte spelen te doorbreken. Dit doet ze door voorlichting te geven en zelfonderzoek te stimuleren. De stichting ontwikkelde onder andere een gebruiksvriendelijke app “Check your Friends” waarmee mannen maandelijks herinnerd worden om zichzelf te onderzoeken.