Gynaecologie en seksuele gezondheid

Voor veel vrouwen is het niet eenvoudig om over seksuele problemen te praten. “Veel vrouwen zijn geneigd de oorzaken van problemen tijdens het vrijen bij zichzelf te zoeken, ook als er bijvoorbeeld erectieproblemen van de man zijn”, zegt gynaecoloog Marieke Paarlberg, bestuurslid van de Werkgroep Psychosomatische Obstetrie en Gynaecologie. Haar oproep over seksuele gezondheid is duidelijk: “Maak het bespreekbaar!”

Problemen met seksuele gezondheid

Elk gynaecologisch probleem heeft invloed op seksuele gezondheid. Denk aan: geen kinderen kunnen krijgen, kwaadaardige aandoeningen aan de geslachtsorganen, endometriose (‘verdwaald’ baarmoederslijmvlies), urineverlies, verzakkingen en vagina-aandoeningen. De zin in vrijen vermindert dan. Dat kan veroorzaakt worden door de klacht, ongerustheid, schaamte, of bijwerkingen van bepaalde hormonen of medicijnen.

Bij wie komt het voor?

Gynaecologische problemen kunnen op elke leeftijd en bij elke vrouw voorkomen. “Bijvoorbeeld een achttienjarig meisje dat pijn heeft tijdens de seks. Ze heeft pijn aan haar vagina, spant daardoor ongemerkt de spieren van de bekkenbodem aan en penetreren lukt dan niet. Ze krijgt plaatselijke huidafwijkinkjes en komt in de vicieuze cirkel terecht van pijn bij het vrijen. Opwinding is belangrijk en pijn is niet opwindend.”

Ook kunnen vrouwen na de overgang extra moeite hebben om vochtig te worden. Ongeveer een kwart van de vrouwen ervaart pijn bij het vrijen. Maar er zijn ook schrijnende voorbeelden van vrouwen die seksueel mishandeld zijn en dit niet melden. Veertig procent van alle vrouwen heeft tijdens haar leven te maken gehad met fysiek seksueel grensoverschrijdend gedrag. De seksuele gezondheid wordt hierdoor sterk aangetast.

Het taboe op seksuele problemen

Volgens Paarlberg zijn de uitvinders van de seksuele revolutie in de jaren zestig waarschijnlijk seksueel actiever dan drukke dertigers. “Bij weinig ouderen rust een taboe op het bespreken van seksuele problemen, eerder bij jongere artsen.” Paarlberg vindt het ook typisch dat de onderdelen van de man gewoon bij naam worden genoemd: penis, teelballen, enzovoort. “Bij vrouwen niet, bij meisjes wordt de vulva bijvoorbeeld alleen vagina of spleetje genoemd. Bij een echo heeft men het over ‘een jongetje, want ik zie z’n geslachtsorgaan’. Bij vrouwen zie je ‘niets’, die hebben alleen een gaatje bij wijze van spreken.”

Toen het hip werd te ontharen, werden de schaamlippen zichtbaar. “Ik zag dat voor het eerst bij Turkse en Marokkaanse vrouwen. De (porno)industrie en klinieken speelden hierop in: de schaamlippen moeten klein zijn. Terwijl bij negentig procent van de vrouwen de binnenste schaamlippen groter zijn dan de buitenste. De vraag naar een schaamlipverkleining neemt toe, maar gelukkig ziet de helft van de vrouwen met zo’n wens na goede voorlichting af van een operatie.”