Hulpmiddelen voor zelfmanagement van diabetes

Goed nieuws voor diabetespatiënten: recentelijk heeft minister Edith Schipper aangekondigd dat er een uitgebreider assortiment aan hulpmiddelen beschikbaar komt voor onder diabetes. Dit besluit is in samenspraak gemaakt met zorgverleners, farmaceutische bedrijven, apothekers en verzekeraars.

Beschikbaarheid van hulpmiddelen

Voorheen hadden patiënten met diabetes type 1 en 2 weinig keuze uit hulpmiddelen, terwijl diabetes een zelfmanagementziekte bij uitstek is. Nu er scherpe richtlijnen zijn gesteld voor deze hulpmiddelen kunnen er meer gemaakt worden. Deze moeten dan ook meer op de individuele behoeften van de patiënten afgestemd zijn.

Zelfmanagement

Zelfmanagement is “het individuele vermogen om te gaan met symptomen, behandeling, lichamelijke en psychosociale consequenties en leefstijlveranderingen die inherent zijn aan het leven met een chronisch gezondheidsprobleem.” Een diabetespatiënt speelt zelf de sleutelrol in de behandeling van de ziekte. Dit kan door middel van zelfmedicatie (insulinepennen, teststrips en bloedglucosemeters) om de bloedglucose stabiel te houden, maar ook met andere hulpmiddelen.

De grote opdracht bij zelfmanagement is dat de patiënt zich moet aanpassen aan de nieuwe situatie, ook wel adaptatie genoemd. Deze adaptie heeft emotionele consequenties en gevolgen voor de zelfzorg en de rollen in het leven.

Zelfmanagement is balans vinden

Zelfmanagement is het samenspel van een kundige zorgverlener en een goed geïnformeerde en actieve patiënt, waarbij de patiënt zelf de verantwoordelijkheid draagt voor zijn of haar behandeling. In een op zelfmanagement draaiend zorgstelsel bepaalt de patiënt zelf wanneer er welke acties worden uitgevoerd, mits hij of zij dat op een verantwoorde manier kan managen.

De taken die een diabetespatiënt bij zelfmanagement goed in acht dient te houden zijn onder meer het correct gebruiken van medicatie en goed omgaan met voeding of dieet. Daarnaast aandacht hebben voor veranderingen in het ziekteproces en daar adequaat op reageren. En tenslotte het omgaan met pijn en de psychische reacties op de ziekte.

Vanuit de diabetespatiënt gezien is het voornaamste doel het vinden van een balans tussen wat het normale leven vraagt en wat de ziekte vraagt; actieve participatie en motivatie zijn belangrijke voorwaarden voor effectief zelfmanagement. De term Self-efficacy is in het algemeen een belangrijk sleutelbegrip in het bevorderen van zelfmanagement bij patiënten.
Self-efficacy wordt omschreven als ‘geloof in eigen kunnen’, en is een van de belangrijkste voorwaarden voor zelfmanagement. Een hoge mate van het geloof in eigen kunnen is een voorwaarde voor gedragsverandering en noodzakelijk om een bepaald doel te realiseren.

Internet

Zelfmanagement-websites op allerlei vlakken binnen de medische zorg zijn als paddenstoelen uit de grond geschoten. Deze websites bieden mensen met diabetes en/of hart- en vaatziekten de mogelijkheid om, nadat ze zich geregistreerd hebben, een persoonlijk profiel aan te maken. Op deze manier kunnen zij hun aandoening of ziekte zelf managen vanachter het beeldscherm. Het maakt patiënten minder afhankelijk van tijd en plaats en van (de agenda van) zorgverleners.

Het persoonlijk profiel geeft beter inzicht in hun ziekte(n) en de factoren die daarop van invloed zijn. En vooral belangrijk: het biedt ze de mogelijkheden om die factoren gunstig te beïnvloeden. De patiënt is eigenaar van deze informatie en besluit zelf wie nog meer in het persoonlijk profiel mag lezen en/of schrijven.

Regie bij de diabetespatiënt

Een ding hebben de verschillende zelfmanagement-websites gemeen: de patiënt staat centraal en heeft de regie zoveel mogelijk in eigen hand. De belangrijkste reden om te kiezen voor internet is de toepasbaarheid in de dagelijkse praktijk. Patiënten krijgen gratis, op een veilige en betrouwbare manier de beschikking over informatie die betrekking heeft op hun eigen gezondheid.

Op termijn zullen zoveel mogelijk chronische aandoeningen aanhaken op deze ontwikkeling, waardoor medische gegevens van alle aandoeningen beschikbaar zijn voor degene die er het meest aan heeft: de patiënt.