De Landelijke Transmurale Afspraak Hartfalen

Hartfalen is een ernstige ziekte. De kans op overlijden is groot. Met de zorg rondom deze aandoening is jaarlijks zo’n 450 miljoen euro gemoeid. En omdat het aantal patiënten toeneemt, zullen de kosten gaan stijgen. Redenen genoeg om de zorg voor hartfalenpatiënten zo goed mogelijk te organiseren in een Landelijke Transmurale Afspraak Hartfalen.

Wat is (de ernst van) hartfalen?

Hartfalen, een aandoening waarbij de pompfunctie van het hart tekortschiet, komt veel voor. Een vijfde tot een derde van de bevolking krijgt er mee te maken, meestal op een leeftijd van boven de 70 jaar. Het RIVM heeft becijferd dat het aantal patiënten als gevolg van de vergrijzing zal stijgen van ca. 130.000 mensen nu, tot bijna 200.000 in 2025. Ondanks die ernst en omvang weten mensen vaak niet wat hartfalen is. Cardioloog Petra van Pol: “Bij kanker gaan direct alle alarmbellen af. Bij hartfalen denken veel mensen, ach het had ook erger kunnen zijn.”

Van Pol werkte mee aan de ontwikkeling van de Landelijke Transmurale Afspraak Hartfalen (LTA). Dat gebeurde op initiatief van het Zorginstituut door een multidisciplinaire werkgroep van professionals, patiënten en zorgverzekeraars. Onlangs werd de LTA gepresenteerd.

De oorzaken van hartfalen

Huisartsen en specialisten zijn niet altijd alert op de ziekte. Hoewel veel patiënten onder behandeling zijn van een cardioloog als het hartfalen een gevolg is van een aandoening aan het hart zelf, kan er ook een andere ziekte aan ten grondslag liggen. Van Pol: “Diabetes of hoge bloeddruk vergroten de kans op hartfalen. En het kan ook ontstaan als gevolg van leefstijl: alcohol, drugsgebruik, eetproblemen. Een huisarts of specialist is daar niet altijd op bedacht. Anderzijds worden schijnbaar onschuldige klachten niet altijd herkend als symptoom.”

De Landelijke Transmurale Afspraak: tijdige signalering en scholing

Tijdige signalering kan helpen patiënten te doordringen van de noodzaak om medicatie, voedings- en leefstijladviezen voor de onderliggende aandoening serieus te nemen, zodat hartfalen kan worden voorkomen. De LTA regelt onder meer hoe de ‘awareness’ onder relevante beroepsgroepen kan worden vergroot, zodat snelle en correcte diagnostiek mogelijk is.

Daarnaast is scholing voor huisartsen en praktijkondersteuners een aandachtspunt. Ander knelpunt is dat patiënten die wel gediagnosticeerd zijn, niet altijd weten bij wie ze moeten zijn. Daarover was niets geregeld. Vaak blijven patiënten onder behandeling van een cardioloog, terwijl ze voor controles en adviezen ook heel goed weer onder de hoede van huisarts of praktijkondersteuner zouden kunnen komen.

Adequate zorg voor hartfalenpatiënten

De Landelijke Transmurale Afspraak bevat richtlijnen voor wie welke zorg zou kunnen uitvoeren, zowel met betrekking tot de chronische zorg als in de laatste levensfase. Het is bedoeld als landelijke standaard voor een naadloos systeem voor alle hartfalenpatienten, dat zowel huisartsenzorg als ziekenhuiszorg omvat. Het streven is: adequate zorg, zo dicht mogelijk bij huis. Vanaf komend voorjaar wordt onder de noemer NVVC Connect, gewerkt aan regionale invulling van de LTA hartfalen. “Je moet dat per regio bekijken”, zegt Van Pol, “omdat er grote verschillen zijn in capaciteit en niveau van de voorzieningen.” Intussen moet dan nog een ander knelpunt worden opgelost: de bekostiging is niet ingesteld op deze ‘ontschotting’ van de zorg. De komende periode moet daar samen met zorgverzekeraars een model voor worden ontwikkeld.