Hoge bloeddruk vraagt om bewustwording

Bloeddruk is een onderwerp waar velen makkelijk over spreken. Maar wat is het precies en wanneer is er sprake van een hoge bloeddruk? En dan: niet iedereen met een hoge bloeddruk is zich daar bewust van. Wat kan er worden gedaan om het bewustzijn te vergroten en zo erger te voorkomen?

Verschillende vormen bloeddruk

Simpel gezegd is bloeddruk de druk in de bloedvaten. Bij het meten van de bloeddruk wordt onderscheid gemaakt tussen de bovendruk en de onderdruk. De website thuisarts.nl, een initiatief van het Nederlands Huisartsen Genootschap, geeft aan dat de bovendruk ontstaat op het moment dat het hart samentrekt en het bloed het lichaam in stuwt. Dan is de druk op de bloedvaten op z’n hoogst. Als het hart daarna weer ontspant, ontstaat een lagere druk die de onderdruk wordt genoemd. ‘Om te weten of iemand een hoge bloeddruk heeft kijken we vooral naar de bovendruk’, meldt de site. Er zijn meerdere metingen nodig om te kunnen zeggen of iemand echt een hoge bloeddruk heeft: twee à drie metingen op dezelfde dag en ook nog eens op meerdere dagen binnen enkele maanden. Als de gemiddelde bovendruk 140 mm Hg is of hoger dan spreken we van hoge bloeddruk, maar dit is voor oudere mensen weer anders. Ook internationaal zijn er verschillen: in de Verenigde Staten wordt een lagere waarde aangehouden als grens. Nederlandse mannen tussen de 30 en 40 jaar hebben in 17 procent van de gevallen hoge bloeddruk. Boven de 70 is dat al 71 procent. Voor vrouwen is dit respectievelijk 8 en 69 procent .

Oorzaken en gevolgen

David Smeekes is huisarts en beleidsadviseur bij de Hartstichting. “Hoge bloeddruk is complex, er spelen veel factoren in mee”, vertelt hij. “Het is een risicofactor voor allerlei aandoeningen en andersom zijn er risicofactoren die het krijgen van een hoge bloeddruk beïnvloeden.” De oorzaak van hypertensie is in negen van de tien gevallen een samenspel van factoren. Een ongezonde leefstijl, met roken en obesitas, weinig beweging, stress en een aanleg voor hoge bloeddruk spelen mee. De gevolgen van een hoge bloeddruk zijn genoegzaam bekend en eveneens divers. Het is een risicofactor voor het krijgen van allerlei hart- en vaatziekten, zoals een hartinfarct, hartfalen, angina pectoris en een beroerte. Reden genoeg om niet lichtzinnig met een hoge bloeddruk om te gaan. Om een hoge bloeddruk te onderdrukken, zijn verschillende medicijnen beschikbaar. Dit zijn medicijnen die op de nieren werken, plasmedicatie, de hartslag rustiger maken of de bloedvaten verwijden. “Daarnaast kun je zelf veel doen en dan bedoel ik de aanpassing van de leefstijl”, vertelt Smeekes. “Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, maar is wel de hoeksteen van de behandeling.” Medicijnen kunnen bijwerkingen hebben en een gezonde leefstijl is voor de gezondheid in het algemeen überhaupt goed. “Afvallen kan een behoorlijk verschil maken in de bloeddruk. Zoutreductie is belangrijk, maximaal 6 gram zout per dag, maar ook meer bewegen, niet roken, matigen met alcohol en een gevarieerde voeding.”

Ken je getallen

Het grote probleem is dat veel mensen geen klachten ervaren van een hoge bloeddruk en met dit probleem dus niet bij een arts terechtkomen, laat staan dat iets wordt ondernomen om de bloeddruk te verlagen. “Dat is lastig: als je geen klachten hebt van je hoge bloeddruk, is het voor veel mensen lastig om hun leefstijl aan te passen of medicatie te slikken”, onderkent Smeekes. Met name voor mensen boven de 40 is het zaak om de bloeddruk in de gaten te houden, want met het stijgen van de leeftijd stijgt de bloeddruk. Ken je getallen, noemt Smeekes het. Je bloeddruk en je cholesterolgehalte bijvoorbeeld. Bewustwording en in actie komen dus. Dan moet je het ook mogelijk maken om makkelijk te kunnen meten, dus thuis of op bepaalde plekken, zodat ingegrepen kan worden nog voor er werkelijk problemen optreden.