Studie onthult nieuwe genen voor hartwerking

De werking van de hartspier is veel complexer dan gedacht. Dat concludeert UCMG-hoogleraar cardiologie Pim van der Harst. Hij leidde een wereldwijd onderzoek, waarbij gegevens van 73.518 personen gebruikt werden in een zoektocht naar nieuwe hartgenen. De resultaten zijn gepubliceerd in de Journal of American College of Cardiology. Het onderzoek legt een goede basis voor nieuw hartonderzoek. ‘Elk van de 52 regio’s op het DNA die we gevonden hebben bevat een mogelijk aangrijpingspunt voor de ontwikkeling van nieuwe behandelingen van hartziekten.’

Op hartfilmpjes (ECG) zagen cardiologen onder meer afwijkingen in de spiermassa en de aansturing van de hartspier. Afwijkingen hierin zijn vaak een voorbode voor hartfalen en uiteindelijk overlijden. In het onderzoek werden de ECG’s van patiënten vergeleken met hun genetische samenstelling. ‘We vonden op die manier 52 regio’s waar 67 genen liggen, waarvan we nu denken dat deze betrokken zijn bij de werking van de hartspier. Van een aantal van die genen is al lang bekend dat het ernstige hartziektes kan veroorzaken, maar van de meerderheid wisten we niet dat ze bij de hartwerking een rol spelen.’

Bibliotheek van genen

Volgens van der Harst is er met dit onderzoek als het ware een bibliotheek van genen voor de hartwerking samengesteld. ‘Nu moet elk van deze genen verder uitgeplozen worden om te zien wat zijn rol precies is,’ legt hij uit. De kennis die hiermee wordt opgedaan maakt het dan mogelijk om nieuwe, betere, behandelingen te ontwikkelen om zo hartfalen te voorkomen of te behandelen.’

Fruitvliegjes

De onderzoekers maakten zelf al een begin met dit uitpluizen. ‘We hebben diverse genen getest in muizen, fruitvliegjes en cellen.’ Als voorbeeld noemt Van der Harst fruitvliegjes. ‘We kunnen in fruitvliegjes genen aan of uit zetten. Zo vonden we een gen dat betrokken is bij de ontwikkeling van het hart. Als je dat gen uitschakelt, krijgt het fruitvliegje helemaal geen hart.’ Zo blijkt er ook een gen te zijn dat verantwoordelijk is voor de structuur van de hartspier. ‘Als je dat gen uitzet, liggen alle hartcellen in de fruitvlieg heel chaotisch door elkaar heen.’

Ziekteverloop voorspellen

Het ontwikkelen van nieuwe medicijnen op basis van dit onderzoek duurt nog zeker tien jaar. Toch kan het ook op kortere termijn al voordeel voor de patiënt opleveren. ‘Het wordt steeds gewoner om bij patiënten te kijken welke genen ze hebben. Nu we deze genen kennen, kunnen we op veel kortere termijn al bepaalde genen linken aan risico op hartproblemen. Je zou dan op basis van iemands genetische samenstelling kunnen voorspellen of er een hoger risico is op bijvoorbeeld hartfalen en aan preventieve maatregelen gaan denken. ‘

Meer dan 52 DNA regio’s

De 52 locaties gevonden op het DNA zijn slechts het begin in de zoektocht naar nieuwe hartgenen. ‘We hebben nu gekeken naar genen die betrokken zijn bij de massa van de hartspier. Inmiddels zijn we een nieuw onderzoek gestart, waarin gezocht zal worden naar genen betrokken bij de hartslag.’ Zo wordt de bibliotheek aan genen de komende jaren steeds groter, en ontstaan er meer nieuwe kansen voor het verbeteren van de behandeling van hartproblemen.

Bron: UMCG/RUG