Beroepslongziekten krijgen te weinig aandacht

In Nederland overlijden jaarlijks 3.700 mensen aan beroepsziekten. Circa 2.000 van die sterfgevallen zijn het directe gevolg van een beroepslongziekte. Daar wordt opmerkelijk weinig aan besteed. Zeker als je bedenkt dat ieder ernstig arbeidsongeval, ook als het slachtoffer niet overlijdt, onmiddellijk wordt gevolgd door een bezoek van de Inspectie SZW (beter bekend als de arbeidsinspectie).

Oorzaken en effecten van longziekten

Nederland telt ruim één miljoen mensen met een longziekte zoals astma, COPD en longkanker. De economische schade als gevolg van het ziekteverzuim van deze patiënten bedraagt jaarlijks circa 1 miljard euro. Bij een belangrijk deel van hen is de ziekte ontstaan op de werkplek. En hoewel bekend is dat in bepaalde sectoren medewerkers, vaak zelfs dagelijks, worden blootgesteld aan longziekteverwekkende stoffen zoals lasrook, stuifmeel, dieselmotoremissie, allergenen, endotoxinen, ammoniak en kwartsstof worden doorgaans weinig maatregelen genomen om die blootstelling te voorkomen of te verminderen. De Inspectie SZW schat dat dagelijks meer dan één miljoen werknemers op de werkvloer worden blootgesteld aan deze en andere schadelijke stoffen.

De toekomst van arbeidsgerelateerde zorg

Mede naar aanleiding van die cijfers stelt de Sociaal Economische Raad in haar advies over de toekomst van arbeidsgerelateerde zorg dat de samenwerking tussen bedrijfsgezondheidszorg en eerstelijnszorg, waaronder huisartsen, moet worden verbeterd. “Bedrijfsartsen en huisartsen hebben doorgaans dezelfde patiënten maar overleg is er vrijwel nooit”, weet drs. Emiel Rolink, directeur van Long Alliantie Nederland. Dat komt omdat huisartsen vaak het verband niet leggen, of niet kunnen leggen, tussen ziekte en werk. Aan de hand van antwoorden op twee vragen kunnen zij dat verband wel aantonen of in ieder geval aannemelijk maken. 1) Wat voor werk doe je? 2) Heb je die klachten ook in het weekend of als je op vakantie bent?

Beroepslongziekten niet direct zichtbaar

Toch zijn het niet alleen de artsen die het verband tussen longziekte en werk niet snel leggen. Ook werkgevers en werknemers zijn zich vaak niet bewust van het feit dat de ziekte op de werkplek is ontstaan. “Dat komt omdat beroepslongziekten vaak pas na verloop van tijd zichtbaar worden”, stelt Rolink. “Het is belangrijk werknemers die worden blootgesteld aan longziekteverwekkende stoffen regelmatig te controleren op de ontwikkeling van symptomen die kunnen wijzen op het ontstaan van een beroepslongziekte. Daarnaast is van belang dat maatregelen worden genomen om de blootstelling aan gevaarlijke stoffen zoveel mogelijk te voorkomen.”

Het voorbeeld van de bakkerijbranche

De bakkerijbranche, waar medewerkers die in aanraking komen met meelstof een verhoogd risico lopen op de ontwikkeling van bakkersastma, is een goed voorbeeld van een sector waar door meer preventieve maatregelen minder ziekteverzuim plaatsvindt. Er zijn veel technische innovaties doorgevoerd om de verspreiding van meelstof te voorkomen en alle medewerkers die met meel in aanraking komen, worden periodiek ondervraagd.

Bij beginnende klachten wordt iemand direct naar een gespecialiseerd centrum gestuurd waar wordt onderzocht of er sprake is van de ontwikkeling van bakkersastma. En als dat zo is, en er zijn geen mogelijkheden om blootstelling 100% te voorkomen, zijn er binnen de branche fondsen voor omscholing. “Als het gaat om het voorkomen van beroepslongziekten is de bakkerijbranche een uitstekend voorbeeld voor andere sectoren”, aldus Rolink. “Als meer sectoren volgen en er meer samenwerking komt tussen bedrijfsartsen en huisartsen kan het onacceptabel hoge aantal doden door beroepslongziekten drastisch dalen.”