Je hart en longen werken samen

Maar wat als het mis gaat in die samenwerking?

Het hart, de bloedvaten en het bloed vormen een transportsysteem in ons lichaam. De handige functie van dit systeem is de lichaamscellen voorzien van zuurstof en voedingstoffen en het verwijderen van afvalstoffen.

Het hart, de bloedvaten en het bloed werken niet op zichzelf, maar in samenhang met andere systemen van het lichaam. De hoofdfunctie van het hart is bloed door het lichaam pompen. Met het bloed komen ook de cellen mee die ziekteverwekkers kunnen uitschakelen.

Samenwerking hart en long

In de longen neemt het bloed zuurstof op. Je hart pompt het zuurstofrijke bloed naar alle cellen in het lichaam. Die hebben zuurstof nodig om energie uit de voedingsstoffen in het bloed te halen. Die energie hebben ze nodig om te kunnen werken. Als cellen werken, komt kooldioxide vrij als afvalstof. Dat wordt via het bloed teruggevoerd naar de longen. Daar adem je het uit. Maar wat als het mis gaat in de samenwerking? Drs. Michel Versteegh, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Thoraxchirurgie (NVT) en thoraxchirurg in het LUMC: “De meest voorkomende ziekte aan het hart is een kransslagadervernauwingen, een proces waarbij cholesterolophopingen ontstaan ​​onder de binnenbekleding van de kransslagaders van het hart.”

Bloedklonter

Door de vernauwingen in de bloedvaten kan de bloedstroom worden belemmerd. Als zich op zo’n vernauwing een bloedklonter vasthecht, dan kan de opening van het bloedvat plotseling verstopt worden. Met een hartinfarct als gevolg. “Als je kransslagaders zijn vernauwd, kan de cardioloog een andere levenswijze en medicijnen voorschrijven. Als dat niet helpt, kan hij of zij een dotter- of stentbehandeling geven van een combinatie hiervan. Als dat allemaal niet, er meer dan één vernauwing te zien is en de patiënt vaak pijn op de borst voelt, komt een bypassoperatie in beeld. “

Landelijke registratie

De NVT, de Wetenschappelijke Vereniging voor cardio-thoracaal chirurgen, werd opgericht met als doel ‘het later van de ontwikkeling der thoraxchirurgie in de ruimste zin van het woord’. Sinds januari 2007 registreren alle hartchirurgische centra van Nederland de verrichtingen bij alle volwassen patiënten in het landelijke registratiesysteem van de NVT, inclusief de risico-gewogen sterftecijfers. Dat is belangrijk voor de kwaliteitsbewaking en -verbetering. “Door zorgvuldige analyse van de gegevens hebben we aangetoond dat het maken van ranglijstjes niet zinvol is; op dat soort lijstjes wisselen de centra in de opeenvolgende jaren voortdurend van plaats. Wel is een landelijke gemiddelde sterfte berekend, waaraan alle centra zich kunnen spiegelen. ”

Toetsbaar

“Het risicoclassificatiesysteem is geschikt voor groepen van patiënten en niet voor de individuele patiënt. Als de conditie van de patiënt niet meegenomen wordt, dan heeft het registreren van sterfte geen waarde.” Voor de toekomst wil Versteegh graag met beroepsgenoten ook tot criteria komen om de keuze voor behandelingen te stroomlijnen en vast te leggen. “Bijvoorbeeld in het geval van bypasschirurgie: bij welke patiënt wordt met slagadermateriaal omgeleid en bij welke wordt het een combinatie met adermateriaal uit het been? Of: onder welke omstandigheden gaan we de hartklep repareren in plaats van vervangen? Hierover willen we afspraken maken en richtlijnen opstellen om het toetsbaar te maken.”

Trombose

Ons systeem van bloedstolling is bedoeld om bloedverlies bij verwondingen te voorkomen. Als het systeem in werking treedt zonder dat sprake is van een bloeding, dan ontstaat in het bloedvat een bloedstolsel. Dit bloedstolsel noemen we trombose. Trombose heeft tot gevolg dat het bloedvat, een ader of een slagader, ter plekke of verderop in de bloedsomloop helemaal of gedeeltelijk wordt afgesloten. Trombose ontstaat doordat op het verkeerde moment en op de verkeerde plaats bloedstolling plaatsvindt.

Longembolie

Bij een longembolie zit een bloedvat naar de longen toe of een bloedvat in de longen verstopt. Daardoor komt er minder zuurstof in het bloed terecht. De longslagader loopt van het hart naar de longen. Onderweg splitstde longslagader zich in steeds dunner wordende takken. De longslagader vervoert bloed waar weinig zuurstof in zit naar de kleinste vaten rondom de longblaasjes. Daar neemt het bloed zuurstof op. Het zuurstofrijke bloed gaat vervolgens via de longader naar het hart en wordt van daaruit rondgepompt door het lichaam.“ De afsluiting bestaat vrijwel altijd uit een bloedstolsel elders uit het lichaam. Bijvoorbeeld als iemand lange tijd bedlegerig is geweest, dan kan een stolsel uit het bovenbeen losschieten naar de longen. Het vaatbed in de longen neemt af, hierdoor krijgt de rechterhartkamer het moeilijker en functioneren de longen minder.”

Bloedverdunners

Een benauwd gevoel, pijn op de borst tijdens het ademhalen, een verhoogde hartslag en bloed ophoesten zijn veel voorkomende symptomen bij een longembolie. Meestal verdwijnt de longembolie met medicijnen. Maar het risico bestaat dat zich nieuwe stolsels vormen. Dan krijgt de patiënt bloedverdunners. Om het risico op een longembolie is te verkleinen wordt geadviseerd genoeg te bewegen, niet te roken, een gezond gewicht na te streven en voldoende water te drinken.

Boezemfibrilleren

Boezemfibrilleren is een veel voorkomende hartritmestoornis, vooral op oudere leeftijd. Het komt vaker voor bij mannen dan vrouwen. In Nederland hebben ongeveer 250.000 mensen boven de 55 jaar boezemfibrilleren. Meer dan vijftien procent van de 85-plussers heeft er last van. Het hartritme en de snelheid van het kloppen van het hart wordt aangestuurd door elektrische prikkels, afgegeven door de sinusknoop in het hart, in de rechterboezem. Bij boezemfibrilleren is sprake van een verstoring van de prikkelgeleiding in het hart. Dit veroorzaakt een onregelmatige samentrekking van de boezems in het hart en een veranderde bloedstroom.

Risicofactoren

“Je hart pompt minder efficiënt en er kunnen stolsels ontstaan. Als medicatie niet mogelijk is, kan de cardioloog het soms via een katheter behandelen of anders de hartchirurg via een operatie. Dat gebeurt tegenwoordig op minimaal invasieve wijze. ”Naast leeftijd zijn er andere risicofactoren voor het krijgen van boezemfibrilleren: aanwezige hartproblemen, hoge bloeddruk, diabetes, chronisch obstructief langlijden, slaapapneu, schildklierafwijkingen en alcoholgebruik. Als boezemfibrilleren in de familie, vergroot dat ook het risico om het te krijgen. “Afhankelijk van de persoonlijke situatie van de patiënt wordt een behandeling gekozen”, aldus Versteegh.