Reumatologie vereist bij pulmonale hypertensie op basis van systeemziekten

In een ideale wereld zou een patiënt met pulmonale hypertensie (PH) in ieder geval een keer door een reumatoloog gezien moeten worden. Dat stelt dr. Madelon Vonk (Radboud UMC), reumatoloog gespecialiseerd in systemische auto-immuunziekten. Bij deze auto-immuunziekten richt het afweersysteem zich tegen het eigen lichaam, wat ook pulmonale arteriële hypertensie (PAH) kan opleveren.

PH is een progressieve en potentieel dodelijke aandoening, waarbij vernauwde bloedvaten richting de longen zorgen voor een overbelasting van het hart en kan als complicatie van auto-immuunziekten voorkomen. 

Systemische auto-immuunziekten en PH

Volgens Vonk is het van belang om door een reumatoloog gezien te worden omdat de behandeling van een patiënt met een auto-immuunziekten meer vergt dan alleen het behandelen van de PAH. De prognose is ongunstiger en er zijn meer uiteenlopende complicaties. Als voorbeeld noemt Vonk de behandeling met antistollingsmiddelen die veel wordt gebruikt bij patiënten met een idiopathische vorm van PH, maar die bij PH geassocieerd aan systemische sclerose juist voor extra problemen kan zorgen. Systemische sclerose is een aandoening waarbij door de vaatafwijkingen en ontstekingen in de huid, gewrichten en interne organen littekenvorming en verharding optreedt.

Daarnaast hebben bijvoorbeeld sommige patiënten met Systemische Lupus Erythematosus (SLE) naast PH-remmende geneesmiddelen ook baat bij afweeronderdrukkende medicijnen. Laatstgenoemde medicijnen zijn bedoeld om het afweersysteem wat gericht is tegen lichaamseigen cellen en eiwitten te onderdrukken.

Net als systemische sclerose is ook SLE een zeldzame auto-immuunziekte, die kan leiden tot veel verschillende klachten en verschijnselen.

Onderzoek door de reumatoloog

Het werk van de reumatoloog begint met een gesprek waarbij de medische voorgeschiedenis van een patiënt en de klachten en verschijnselen goed in kaart worden gebracht. Hierbij wordt ook gelet op zaken die voor een cardioloog of longarts minder voor de hand liggen. Voorbeelden hiervan zijn het fenomeen van Raynaud en afwijkingen aan huid, gewrichten en nagels. Een belangrijke aanwijzing ligt bij de bloedvaten bij de nagelriemen. Bij vermoeden van een systeemziekten als onderliggende aandoening van pulmonale hypertensie doet de reumatoloog vaak een nagelriemcapillairoscopie. Tijdens dit onderzoek wordt met een microscoop de kleine haarvaatjes van de nagelriemen bekeken. Een ander onderdeel van het lichamelijk onderzoek wat een patiënt kan verwachten is bloedonderzoek waarbij naar antistoffen worden gekeken.

Als er sprake is van een systeemziekte, bespreekt de reumatoloog met een patiënt de gevolgen daarvan en de mogelijke behandeling. In sommige gevallen levert het onderzoek geen afwijkingen op, maar kan er alsnog een risico aanwezig zijn op een auto-immuunziekte in een latere fase. Dan komt de patiënt onder jaarlijkse controle te staan van een reumatoloog.

Reumatoloog als hoofdbehandelaar

Vanuit haar expertise kan de reumatoloog in sommige gevallen tijdens het eerste consult met een patiënt gelijk herkennen of er sprake is van een auto immuunziekte als onderliggende aandoening voor de PH. Deze specifieke groep patiënten zal gedurende het hele ziektetraject onder behandeling blijven van de reumatoloog, en deze is tevens de hoofdbehandelaar, maar werkt altijd samen in een team met cardiologen, longartsen en gespecialiseerde verpleegkundigen.

Dit artikel is financieel mogelijk gemaakt door Actelion Pharmaceuticals Nederland B.V. De hierin besproken meningen en ervaringen zijn afkomstig van de geïnterviewde personen, Actelion heeft geen invloed op de inhoud gehad.