Geef me de 5 methodiek bij autisme

Autisme staat bekend als een pervasieve ontwikkelingsstoornis, wat betekent dat het zich op elk ontwikkelingsdomein kan manifesteren en hier invloed op uitoefent. In de laatste jaren is er meer kennis vergaard om zowel op volwassen als jonge leeftijd de signalen te herkennen. Zeker voor de jongste groep (kinderen) is dit belangrijk om zo de ontwikkeling op een positieve en maatwerkgerichte manier te stimuleren. Aan het woord Colette de Bruin, bedenker van de Geef me de 5 methodiek en directeur Geef me de 5 academie en dr. Fabienne Naber van de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Vroegdiagnostiek belangrijk voor kind en omgeving

Het aantal kinderen dat gediagnosticeerd wordt met autisme neemt toe. Om die reden is het belangrijk om zo vroeg mogelijk de signalen te herkennen die er mogelijk op wijzen. Dit blijkt een uitdaging omdat ieder kind met autisme heel uniek is en dat uit zich ook in het gedrag.

Naber: “Voor ouders is vroegdiagnostiek belangrijk omdat zij zien dat hun kind zich op sommige vlakken anders ontwikkelt. Hierdoor voelen ze zich onzeker en minder bekwaam. De adviezen komen dan vaak (on)gevraagd uit verschillende hoeken. Ouders weten niet wat ze met hun kind aan moeten, waardoor het contact met het kind verstoord raakt. In gezinnen met jonge kinderen met autisme zie je wel dat dit leidt tot een totale afwezigheid van verbale communicatie. Kinderen komen hierdoor steeds minder in contact met direct gesproken taal, waardoor de taalontwikkeling achterblijft.

Als je als ouder weet waarom jouw kind anders reageert, kun je hierop inspelen. Dan neemt het schuldgevoel af en kun je weer een manier vinden om je kind toch te stimuleren in de ontwikkeling.
Het wegnemen van stress bij ouders zorgt ervoor dat de interactie tussen ouder en kind verbetert.”

Rode draad in de breinwerking

Niet alleen voor ouders maar ook voor opvoedkundigen is het belangrijk om de rode draad in de breinwerking te zien en daarvoor is training nodig. Naber: “Op doorsnee basisscholen wordt er klassikaal lesgegeven, omdat het vaak een groep van 25 en meer kinderen betreft. Als een leraar daar een kind met autisme tussen heeft zitten dan krijgt het kind doorgaans niet de specifieke lesinstructies die het wel nodig heeft. In het speciaal onderwijs gaat dit voor een deel beter, omdat het voor deze leraren in ieder geval duidelijker is dat kinderen met autisme geen standaard ontwikkeling doormaken.”

De Bruin geeft aan dat ze bij de Geef me de 5 academie leraren van zowel het reguliere als speciaal onderwijs praktische handvatten aanreiken. “Wij geven post-HBO en cursussen waarin geleerd wordt om door de zogeheten ‘autibril’ te kijken. Alles wat hier verder bij komt kijken wordt omvat in de Geef me de 5 methodiek. Ons personeel wordt zelf eerst lang ingewerkt voordat ze trainingen geven.”

Wat houdt de Geef me de 5 methodiek in?

De eerste stap in de Geef me de 5 methodiek is signaleren en herkennen. “Hierin is het belangrijk om sensitief te zijn voor autismekenmerken, wat inhoudt dat je gedrag als gevolg van de informatieverwerkingsstoornis kan herkennen en dit kan herleiden naar de oorzaak: de samenhang die mist in het brein”, vertelt De Bruin. Een eerste reactie die vaak volgt nadat een kind bijvoorbeeld op de muur tekent is, “dat mag niet”. Volgens De Bruin is dit precies wat een leraar niet moet doen, omdat een kind dan nog niet weet wat te doen.

Als de sensitiviteit voor kenmerken er is (je kunt kijken met de ‘autibril’ op) én wanneer je echt kunt doorvragen naar de oorzaak van het gedrag, dan volgt de tweede stap. Dit heeft te maken met de informatieverwerking in het brein. De informatie die wordt opgenomen wordt niet automatisch als een geheel gezien. Welke informatie ontbreekt voor het kind, wat heeft ervoor gezorgd dat een bepaalde koppeling niet gemaakt kon worden? Door deze informatie toe te voegen, leert een kind waardoor die stap de volgende keer wel gemaakt kan worden. Naber: “Generaliseren naar andere contexten is niet vanzelfsprekend voor kinderen met autisme. Terwijl die verwachting in de maatschappij er wel is. Je legt één keer uit hoe een kind een bepaalde handeling moet verrichten en vervolgens kan een kind dit toepassen in andere situaties, maar voor een kind met autisme gaat dit niet direct op.”

Stap drie heeft met communicatie te maken. De andere manier van informatieverwerking vraagt om een goede afstemming in de wijze van contact maken en in taal die begrijpelijk is voor het kind. Hiervoor is Auti-communicatie ontwikkeld. De verschillende technieken kunnen zowel verbaal als visueel toegepast worden en zijn voor jong tot oud geschikt.

De Bruin: “De stappen één tot en met drie gaan over het begrijpen van de wereld en je begrepen voelen. Maak je het vervolgens voorspelbaar en duidelijk wat het kind van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat moet doen, dan is de stress weg bij zowel het kind als de opvoeder. Hiermee bereik je stap vier, basisrust.”

“Als het basisfundament is gelegd dan kom je uit bij wat je uiteindelijk wilt bereiken. Dat is het bevorderen van de ontwikkeling en het oplossen van de problemen waar je bij autisme je leven lang mee te maken hebt. Per individu vraagt het iedere keer weer om een andere aanpak. Hiervoor kan je een stappenplan gebruiken, die wij in een formule hebben gestopt, het PSZ-stappenplan (persoonsafhankelijk naar zelfstandig), wat een vast onderdeel is van de gehele methodiek. In z’n geheel ben je continu aan het lijmen om samenhang aan te brengen in inzicht en overzicht. Zo help je zijn ‘kaartenbak’ aan gegevens over hoe de wereld in elkaar zit opbouwen”

De kracht van Geef me de 5 methodiek

De Bruin: “Met deze methodiek wordt ervoor gezorgd dat kinderen met autisme van ‘overleven’ naar ‘leven’ , naar ‘regie over eigen leven’ gaan. De omgeving hoeft geen verschillende behandelingen of methoden aan te grijpen voor de verschillende problematieken omdat Geef me de 5 een totaalaanpak biedt.”

Praktijksucces ook wetenschappelijk aantonen

Naber: “Momenteel zijn we het effect van behandeling, begeleiding en onderwijs met de Geef me de 5 methodiek bij autisme aan het onderzoeken. Vanuit de praktijk weten we inmiddels dat de methodiek zorgt voor weinig terugval.

Doordat de methodiek een totale aanpak betreft kunnen cliënten er blijvend mee aan de slag gaan.
In het onderzoek kijken we wat de problematiek is voordat iemand aan de slag gaat met Geef me de 5. Dit doen we door gedragsobservatie. Vervolgens kijken we hoe de problemen van vroeger zich manifesteren nadat Geef me de 5 is toegepast. Ter controle vergelijken we ook de behandeling van problematiek met andere methoden.”

“Daarnaast zijn we benieuwd of we kunnen aantonen dat de methodiek tot een snellere ontwikkeling leidt bij kinderen zonder autisme in de kinderopvang.”

Eerste onderzoeksresultaten Geef me de 5 methodiek

Naber: “De eerste resultaten zijn afkomstig van gezinnen die aan het onderzoek hebben meegedaan. Hieruit komt naar voren dat de stress van ouders vermindert dankzij het begrip voor het gedrag van hun kind. En het aantal problemen dat zij vooraf aangaven te ervaren, zijn minder.”

“In het nieuwe boek dat de Bruin momenteel aan het schrijven is, wordt de werking van Geef me de 5 volledig wetenschappelijk onderbouwd door Naber. De psycho-educatie die eraan te pas komt bij autisme en de breinwerking zullen hiervan een onderdeel zijn.”