Ontdekt hoe alzheimereiwit zich verspreidt bij gezonde ouderen

Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie. Maar over de ontwikkeling van de ziekte is nog weinig bekend. Voor het eerst zijn onderzoekers erin geslaagd om bij ouderen te achterhalen hoe alzheimereiwit zich in de hersenen verspreidt. De wetenschappers van de Universiteit Maastricht (UM) en de Harvard Medical School konden bovendien deze verspreiding ook daadwerkelijk koppelen aan geheugenproblemen. De bevindingen van zijn onlangs gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Nature Neuroscience.

Onderzoek naar alzheimereiwit

Plaques op neuronen (iStock)Plaques op neuronen (iStock)De ziekte van Alzheimer, de meest voorkomende vorm van dementie, wordt gekenmerkt door de opstapeling van twee eiwitten in de hersenen, namelijk het amyloïd en het tau-eiwit. Eerder onderzoek liet zien dat de opstapeling van deze eiwitten plaatsvindt al jaren voordat de eerste symptomen, zoals geheugenverlies, merkbaar zijn. Het team van de Maastrichtse wetenschapper Heidi Jacobs en Harvard-professor Keith Johnson onderzocht in Boston zes jaar lang 256 gezonde ouderen tussen de 64 en 90 jaar oud. Die periode stelde de onderzoekers in staat om de verspreiding van eiwitten in de hersenen te koppelen aan veranderingen in geheugenprestaties.

Verspreiding via “Witte stof”

Om het tau-eiwit in levende personen te kunnen meten, gebruikten de onderzoekers een radioactief stofje, een zogenoemde PET-tracer, dat zich specifiek bindt aan dit alzheimereiwit. Zo konden de wetenschappers achterhalen dat het tau-eiwit zich verspreidt via de verbindingen tussen hersencellen, de zogenoemde witte stof. Dit proces wordt op zijn beurt weer gestimuleerd door het andere alzheimereiwit, amyloïd bèta. In de wereld van het alzheimeronderzoek is al langer bekend dat de opstapeling van deze eiwitten in de hersenen leidt tot geheugenproblemen. De studie van Jacobs en haar Amerikaanse collega’s laat nu zien hoe de wisselwerking tussen het amyloïd en het tau-eiwit precies plaatsvindt en ook daadwerkelijk leidt tot geheugenproblemen, of zelfs beginnende dementie.

Vroegtijdig een diagnose stellen

De vinding van Jacobs en haar team betekent een belangrijke stap in het onderzoek naar een mogelijke behandeling voor de ziekte van Alzheimer. Juist omdat de eerste aanzet tot de ziekte plaatsvindt al lang voordat de eerste symptomen merkbaar zijn, wil Heidi Jacobs het onderzoek uitbreiden. “Voor het inmiddels gepubliceerde onderzoek keken we alleen naar gezonde ouderen tussen de 64 en 90 jaar oud. Maar dat is relatief oud als je het hebt over vroegdiagnostiek, ” aldus de geboren Vlaamse. “Daarom zijn we nu bezig met een vervolgstudie, waarin we gaan kijken naar mensen tussen de 20(!) en 90 jaar oud.” Het onderzoek in Boston werd mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van Alzheimer Nederland.

Bron: Maastricht UMC+