Depressie: de dip voorbij

Bijna iedereen heeft wel eens een dipje of een dag zonder zin. In de volksmond wordt dat gemakkelijk ‘een beetje depri’ genoemd. Een echte depressie is echter van een compleet andere orde. “Een depressie is een stemmingsstoornis, een ziekelijke ontstemming”, vertelt prof. dr. Aartjan Beekman. Hij is hoogleraar psychiatrie aan het VUmc en voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP).

Het verschil tussen een depressie en een dip

“De ontstemming gaat zo diep, dat het het hele leven beïnvloedt. Deze patiënten verliezen vaak alle interesse in de omgeving en de elementaire dingen van het leven. Ze gaan zichzelf dan ook vaak verwaarlozen, functioneren niet meer op het werk, vallen af, slapen slecht. En al die dingen versterken elkaar. Niet zomaar een dipje dus.”

Toch is een dip een zeer milde vorm van wat uit kan groeien tot een depressie, maar meestal herstelt zo’n dip vanzelf. Er wordt pas van gesproken als de symptomen – de negatieve gevoelens – langer dan twee weken aanhouden. Nederland telt naar schatting zo’n 800.000 mensen met een depressie, waarvan zo’n 80 procent door een huisarts, psycholoog of psychiater wordt behandeld. Na een eerste depressie krijgt de helft van de patiënten er later nog eens last van. In sommige gevallen blijkt de aandoening nog hardnekkiger en wordt chronisch.

Oorzaken en prognose

Er zijn allerlei systemen in ons brein die helpen om de stemming – die op zich sterk evolutionair en genetisch is bepaald – op peil te houden. Bij een depressie raken zaken op verschillende niveaus verstoord. “Een gebrek aan serotonine is er één van. Maar er zijn verschillende oorzaken. Daarom is het ook altijd even zoeken voor het juiste medicijn of therapie, al ga je daarbij wel af op de soort klachten van de patiënt.” Het is een langdurige zaak: “Het duurt gemiddeld 200 dagen voor je weer aan het werk bent. Maar het vak van een psychiater is niettemin prachtig: bijna alle patiënten genezen en er is niets mooiers dan dat. Een depressie heeft een goede prognose. Depressie is een heel nare aandoening om te hebben en als mensen er van genezen zijn ze enorm dankbaar.”

Begrip voor depressie

Begrip voor de ziekte is de laatste jaren sterk verbeterd, vindt Aartjan Beekman. “Maar het kan wel beter. Iemand als prins Claus, die ernstig depressief was maar daar tegelijkertijd open over sprak, heeft sterk bijgedragen aan meer begrip. Van alle psychiatrische ziektebeelden is depressie hier ook wel het verst: mensen vertellen het, maar er wordt nog wel denigrerend over gedacht. Dat het een zwakte is. Dat werkt bij depressieve mensen dus juist niet.”