Goede tijden ophalen om depressie te weren

Het oproepen van positieve gebeurtenissen en ervaringen kan jongeren helpen om veerkrachtig te worden tegen depressie op latere leeftijd. Dat suggereren wetenschappers van de Universiteit van Cambridge. De resultaten van het onderzoek staan in Nature Human Behavior.

Eind vorig jaar bleek uit onderzoek van het CBS dat 1 op de 3 jongeren in Nederland kampt met depressie. Deze psychische aandoening vormt wereldwijd een grote belemmering in het dagelijks leven van meer dan 300 miljoen mensen.

Depressie begint vaak in adolescentie

De aandoening komt vaak voor het eerst naar voren in de adolescentie, een kritieke ontwikkelingsperiode waarin individuen aanzienlijke veranderingen in de hersenstructuur ervaren. Een bekende risicofactor voor depressie is blootstelling aan stressvolle of traumatiserende gebeurtenissen in het begin van het leven, zoals ziekte, scheiding of overlijden van ouders, of ongunstige gezinsomstandigheden.

“Psychische stoornissen die voor het eerst in de adolescentie optreden, zijn ernstiger en komen vaker voor in het latere leven”, zegt dr. Anne-Laura van Harmelen van de universiteit van Cambridge. Volgens van Harmelen is het van groot belang dat er nieuwe manieren worden gevonden om veerkracht op te bouwen, vooral bij jongeren die het grootste risico lopen op een depressie.

Positieve ervaringen onthouden

De wetenschappers trachtten samen met onderzoekers van de University College London (UCL) te onderzoeken of positieve herinneringen kunnen helpen om adolescenten weerbaar te maken tegen stressvolle gebeurtenissen.

Hiervoor analyseerden ze gegevens van 427 jonge mensen met een gemiddelde leeftijd van 14 jaar, die allen in de risicogroep voor depressie vallen. Ze onderzochten het effect van het ophalen van positieve herinneringen met behulp van twee signalen van kwetsbaarheid voor depressie:

• 1. negatieve zelfwaardering

2. hoge waarden van het stresshormoon cortisol in de ochtend

Specifieke gebeurtenis

Aan het begin van het experiment namen alle deelnemers deel aan een cue recall Autobiographical Memory Test. Zij kregen een positief of negatief geladen woord, waarna hen gevraagd werd om dit te koppelen aan een specifieke gebeurtenis.

Frequentie negatieve gebeurtenissen en meten cortisolniveaus

In het tweede deel van het experiment werden deelnemers geïnterviewd over de frequentie van matige tot ernstige negatieve gebeurtenissen in de afgelopen 12 maanden. Daarnaast moesten ze zelf eventuele symptomen van depressie melden tijdens de voorgaande twee weken en negatieve zelfwaardering. De interviews werden vervolgens 12 maanden later herhaald. De onderzoekers namen ook gedurende vier dagen speekselmonsters af aan het begin van het onderzoek en na een jaar. Dit deden ze om vast te stellen wat het cortisolgehalte van deelnemers was in de ochtend.

Verminderde kwetsbaarheid depressie

Het team ontdekte dat het oproepen van specifieke positieve herinneringen geassocieerd was met minder negatieve gedachten over zichzelf en met lagere cortisolwaarden 12 maanden later. Met andere woorden verminderde het hun kwetsbaarheid voor depressie in de loop van een jaar.
Verder bleek dat het herinneren van positieve gebeurtenissen alleen negatieve zelfwaardering en depressieve symptomen verminderde in reactie op stressvolle levensgebeurtenissen, maar niet als de adolescenten geen stressvolle levensgebeurtenissen hadden meegemaakt.

Hoofdonderzoeker Adrian Dahl Askelund: “Ons werk suggereert dat ‘het herinneren van de goede tijden’ kan bijdragen aan het opbouwen van veerkracht tegen stress en het verminderen van de kwetsbaarheid voor depressie bij jonge mensen.”

Volgens Dahl Askelund is dit een belangrijk gegeven omdat we al weten dat het mogelijk is mensen te trainen om specifieke positieve herinneringen op te roepen. Dit zou een goede manier kunnen zijn om jongeren te helpen die het risico lopen op depressie.