Onvoldoende aandacht voor urine-incontinentie bij mannen

Op TV, in dagbladen en tijdschriften wordt regelmatig aandacht geschonken aan het feit dat veel vrouwen, af en toe of blijvend, last hebben van urine-incontinentie. Over mannen en incontinentie wordt nauwelijks gesproken of geschreven, en advertenties over continentiemateriaal zijn uitsluitend op vrouwen gericht.

Toch zijn er circa 250.000 mannen die dagelijks te maken hebben met dit probleem. Zij voelen zich vaak onzeker en onbegrepen en het duurt doorgaans lang voordat zij hun probleem voorleggen aan de huisarts.

Wat zijn oorzaken van urine-incontinentie?

Er zijn een aantal mogelijke oorzaken voor urine-incontinentie. Soms werkt de sluitspier na een operatie niet meer optimaal en is de incontinentie blijvend. Ook neurologische aandoeningen kunnen als gevolg hebben dat de blaas niet meer goed functioneert. In die gevallen is doorgaans eveneens sprake van blijvende incontinentie.

In de meeste gevallen is incontinentie echter tijdelijk en kan het probleem via therapie, medicatie of een operatie worden verholpen. Is sprake van een goed werkende sluitspier, maar is de bekkenbodemspier na een operatie beperkt functioneel, dan kan bekkenfysiotherapie uitkomst bieden. Is de blaas overactief dan is medicatie, blaastraining of de plaatsing van een elektrode die werkt als pacemaker een mogelijkheid. Andere opties zijn het gebruik van botox of het operatief vergroten van de blaas. Daarnaast is het aanbrengen van een kunstmatige sluitspier mogelijk.

De juiste diagnose en behandeling

“Alleen een uroloog kan de juiste diagnose stellen en vervolgens, als dat mogelijk is, een behandeling starten”, stelt Thessa Segeren, bestuurslid van V&VN continentieverpleegkundigen & -verzorgenden. “Maar de eerste stap is een bezoek aan de huisarts. De huisarts is degene die een verwijsbrief kan geven voor de specialist.” De uroloog kan doorgaans ook veel mannen geruststellen. Veelal wordt gedacht dat continentieproblemen duiden op prostaatkanker. Dat is niet het geval. Als gevolg van een prostaatkankeroperatie ontstaat wel vaak een, al dan niet tijdelijk, continentieprobleem, maar urineverlies duidt zeker niet op prostaatkanker.

Het effect van doe-het-zelf-behandelingen

Veel mannen proberen eerst zelf van alles uit om hun probleem te verhelpen of te maskeren. Zij gebruiken, soms zelfs jarenlang, een zak- of theedoek of een damesverbandje om de urine op te vangen. “Vrouwen zitten anatomisch anders in elkaar dan mannen”, vertelt Carola Tees-Donkhorst, continentieverpleegkundige en winnaar van de Continence Award 2015. Daarom is het verband niet geschikt. Ook de zak- en theedoeken bieden onvoldoende mogelijkheid tot vochtopname, gaan de geur niet tegen en de zure urine leidt tot huidproblemen. “En dat is allemaal niet nodig want er zijn voor mannen uitstekende producten beschikbaar.”

Maatwerk voor mannen

Specifiek voor mannen zijn een aantal materialen ontwikkeld. Er zijn lichte verbanden voor druppelincontinentie en verbanden voor matig tot ernstig urineverlies. Mannen kunnen bovendien gebruikmaken van een condoomkatheter. Daarbij wordt een condoom om de penis aangebracht. Vanuit het condoom loopt een dunne slang naar een opvangzak die op het boven- of het onderbeen wordt geplaatst.

Volgens Segeren is er voor iedereen een geschikte oplossing. “Continentieverpleegkundigen zijn speciaal opgeleid om met de cliënt te bespreken welk product het best past bij zijn specifieke situatie en geven vervolgens een indicatie voor continentiemateriaal.” Met deze indicatie kunnen mensen terecht bij speciaalzaken waar eveneens continentieverpleegkundigen werken.