Gelijke arbeidskansen voor mensen met LVB

Een tijdelijke baan, financiële onzekerheid en maar weinig vertrouwen in de zelfstandige kwaliteiten. Dit lot is veel mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) beschoren als het gaat om hun kansen op de arbeidsmarkt. De houding van werkgevers tegenover deze mensen is echter niet meer van deze tijd, vindt Xavier Moonen, bijzonder lector ‘Inclusie van mensen met een verstandelijke beperking’ bij Zuyd Hogeschool.

Licht verstandelijke beperking vullen leegte

Ondanks stimulerende maatregelen van de overheid, zoals subsidies voor het aannemen van mensen met een LVB, valt hun positie op de arbeidsmarkt anno 2017 nog steeds erg tegen, stelt Moonen. “Mensen met een LVB vullen steeds vaker de leegte op van de wegblijvende arbeidsmigranten, die kritischer zijn geworden op de arbeidsomstandigheden in ons land. Denk aan de aardbeienpluk en aspergeteelt, bijvoorbeeld.” Dat betekent dat zij regelmatig in een arbeidssituatie terechtkomen die niet overeenkomt met hun wensen en capaciteiten.

Bovendien hebben ze geen garantie op een fundamentele bestaanszekerheid en kunnen ze, mede door het gebrek aan financiële zekerheid, geen langdurige verplichtingen aangaan, zoals het afsluiten van een hypotheek.

Onzekerheid schrikt af

Moonen constateert dat veel werkgevers toch nog huiverig zijn als het gaat om het aannemen van mensen met een LVB. Zij hebben vaak meer en intensievere begeleiding nodig dan normaal begaafden, en werkgevers zijn lang niet altijd bereid daarin te investeren. De verplichtingen die bij ziekteverzuim komen kijken maakt werkgevers kopschuw, meent Moonen. Ook de andere omgangsvormen die dikwijls gehanteerd moeten worden, schrikken af.

“Iemand met een verstandelijke beperking zal misschien wat vaker te laat zijn, zonder aankondiging een dag verzuimen of een grote mond hebben op de werkvloer. Er gaat nu eenmaal een wals van regels over hen heen bij het aannemen van een baan – dan verliezen ze wel eens het overzicht.”

Moonen ziet daarom heil in een jobcoach die een werknemer kan begeleiden en helpen herstructureren wanneer het even misgaat. Daarvoor is het echter wel essentieel dat een werkgever zich niet alleen interesseert voor de arbeidsoutput, maar te meer in de persoon achter de werknemer, benadrukt hij.

Zelfvertrouwen terug

Dat een jobcoach iemand met een LVB inderdaad op weg kan helpen, illustreert de ervaring van de 25-jarige Emilio. Hij werd vanuit een situatie van begeleid wonen ondersteund in zijn zoektocht naar zijn ambities. Inmiddels werkt hij als chauffeur bij de zorginstelling waar hij woont.

“Door de intensieve begeleiding heb ik geleerd dat ik ook op eigen benen kan staan. Bovendien kan ik nu veel beter met mensen omgaan: waar ik vroeger direct de neiging had fel en agressief te reageren, ben ik nu rustiger geworden. Ik heb nu mijn leven op de rit en kan weer kijken naar de toekomst.”

Ook de 23-jarige Stephanie prijst zich gelukkig dat ze vanuit de zorginstelling waar ze woont aan de hand genomen werd bij het vinden van een nuttige dagbesteding. “Natuurlijk was dat wennen. Ik heb lang thuis gezeten, dus ik moest er erg in komen. Maar zoals mijn moeder mij is blijven zeggen tijdens de vele telefoongesprekken die ik met haar gevoerd heb: ‘doorzetten en niet opgeven’.” Inmiddels kan Stephanie zelfs uitkijken naar haar eigen appartement en een betaalde baan.

Het gaat erom, besluit Moonen, dat je deze mensen laat zien dat zij, ondanks hun verstandelijke beperking, net zo goed een gewaardeerd medewerker kunnen zijn. Iedereen wil tenslotte gezien en erkend worden voor hun bijdrage aan de samenleving. “We moeten daarom in onze huidige maatschappij veel meer openstaan voor mensen die een beetje anders zijn, of dat nu ligt aan een geestelijke, verstandelijke of lichamelijke beperking.”