Vroegtijdige herkenning van MS belangrijk

Het is belangrijk dat multiple sclerose (MS) vroegtijdig bij patiënten wordt vastgesteld. Er is namelijk een groeiend aantal middelen beschikbaar voor MS dat de kans op nieuwe schade verkleint.
Joep Killestein, neuroloog bij VUmc MS Centrum Amsterdam, vertelt over de behandelmogelijkheden bij MS.

Hoe ziet het beloop van MS eruit?

“Bij MS treden ontstekingen (laesies) op in de hersenen, waardoor beschadigingen ontstaan aan de isolatielaag om zenuwen, het myeline. Ook de zenuwen kunnen beschadigd raken. Door deze beschadigingen bereiken de signalen vanuit de hersenen niet hun eindbestemming in het lichaam. Bij de meeste mensen (ongeveer 85 procent) begint de ziekte als relapsing-remitting MS (RRMS). Hierbij wisselen periodes van ernstige MS-symptomen (schubs) en periodes zonder of met minder ernstige klachten elkaar af. Op den duur volgt vaak een fase van geleidelijke achteruitgang, secundair progressieve MS (SPMS). Hoewel klachten passend bij deze fase zich meestal pas na vele jaren manifesteren, zijn er steeds meer aanwijzingen dat de schade die hier aan ten grondslag ligt al vroeg ontstaat. Bij 10 tot 15 procent van de patiënten begint de ziekte meteen met een geleidelijke achteruitgang, zonder dat er ooit duidelijke aanvallen met herstel zijn geweest. Dit noemen we primair progressieve MS (PPMS). Welke MS-symptomen iemand krijgt, hangt af van de plaats waar de ontstekingen in de hersenen ontstaan. Dat kan per persoon erg verschillen. Veel voorkomende klachten bij MS zijn: slechter zien, onduidelijke spraak, gevoelsstoornissen, coördinatieproblemen, krachtverlies in ledematen, blaasproblemen en geheugen- en aandachtsproblemen (cognitie). Ook vermoeidheid komt vaak voor.”

Waarom is het belangrijk MS zo vroeg mogelijk te herkennen?

“De huidige medicijnen worden alleen voorgeschreven bij RRMS en zorgen voor minder ontstekingen in de hersenen en deels ook minder hersenkrimp. Recent is het eerste middel geregistreerd dat ook enige effectiviteit laat zien bij PPMS. Er zijn sterke aanwijzingen dat hoe eerder je begint met behandelen, des te minder schade er ontstaat en des te meer reservecapaciteit behouden blijft. Er kleeft echter wel een voorbehoud aan vroeg behandelen: bij een klein deel van de patiënten blijft de ziekte ook rustig zonder gebruik van medicatie. Het beter op maat behandelen is een belangrijk
onderwerp voor verder onderzoek.”

Welke behandelmogelijkheden zijn er?

“Bij de behandeling van MS is het van belang om na te gaan of de ziekte actief is, ofwel of er veel ontstekingen zijn. De huidige middelen zijn allemaal ontstekingsremmend en verkleinen zo de kans op nieuwe schubs. Middelen worden veelal per injectie toegediend of ingenomen als tablet. Als patiënten ondanks deze middelen veel schubs houden, is er ook nog tweedelijnsmedicatie, vaak per infuus. Sommige patiënten lopen risico op ernstige complicaties. Dit is een belangrijke reden om niet iedereen direct met de gemiddeld effectievere tweedelijnsmedicatie te laten beginnen. Het is vaak zoeken naar het juiste middel voor de juiste persoon, want iedereen reageert anders op medicatie. De huidige middelen zijn redelijk goed in het onderdrukken van ontstekingen en dus schubs, maar hebben een beperkt effect op de progressie van de ziekte.”

Meer informatie?
Bezoek de website van VU medisch centrum: www.vumc.nl