Medicinale werking van cannabis zonder high te zijn

Onderzoekers van de Universiteit Leiden onder leiding van Mario van der Stelt (Leids Instituut voor de Chemie) wijzen ‘gouden standaarden’ aan om nieuwe pijnstillers te ontwikkelen die gebaseerd zijn op de medicinale werking van cannabis. Publicatie in Nature Communications.

Medicinale marihuana

Medicinale marihuana wordt vaak gebruikt als pijnstiller, maar de psychoactieve bijwerkingen worden als een groot nadeel ervaren. De farmaceutische industrie is dan ook naarstig op zoek naar synthetische cannabis die wel ontstekingen remt en pijnstillend werkt, maar waarvan je niet high wordt. Leidse onderzoekers brengen de ontwikkeling van deze medicijnen nu een stap dichterbij. Zij hebben in Nature Communications ‘gouden standaarden’ aangewezen voor het gebruik van referentiestoffen, zodat proeven met synthetische cannabis beter verlopen.

Tot nu toe zijn veel klinische trials met synthetische cannabis mislukt: er is vooralsnog geen effect aangetoond in patiënten. Eén van de oorzaken van deze mislukkingen kan worden gevonden in het preklinisch laboratorium, tijdens de proefdierstudies. Daar worden vaak stoffen als standaard gebruikt die nooit goed gekarakteriseerd zijn op hun biochemische en moleculair-farmacologische werking. Dat leidt tot veel tegenstrijdige publicaties met niet-reproduceerbare resultaten, terwijl het grote impact heeft op de besteding van onderzoeksgeld, het gebruik van proefdieren en het blootstellen van patiënten aan niet-werkzame stoffen.

Internationaal en publiek-private samenwerking

Marjolein Soethoudt – promovendus in de onderzoeksgroep van Van der Stelt – onderzocht samen met 12 internationale academische groepen, het National Institute of Health (VS) en een farmaceutisch bedrijf, de 18 meest gebruikte referentiestoffen, waaronder de psychoactieve stof in marihuana, Δ9-THC. Dat deden zij onder gestandaardiseerde condities in 36 verschillende testen, om de moleculaire farmacologische eigenschappen van de stoffen in kaart te brengen. Zo hoopten zij de meest geschikte referentiestoffen voor het onderzoek naar synthetische cannabis te achterhalen. Het onderzoek heeft geleid tot het aanwijzen van drie ‘gouden standaarden’, die het mogelijk moeten maken om de ontwikkeling van nieuwe pijnstillers en ontstekingsremmers een impuls te geven.

Cannabinoid CB2 receptor

Δ9-THC bindt aan twee type eiwitten in het menselijk lichaam: de cannabinoïde CB1-receptor in de hersenen en de cannabinoïde CB2-receptor in het immuunsysteem. Activatie van de CB1-receptor in het brein leidt tot het high worden, terwijl activatie van de CB2-receptor een ontstekingsremmende functie heeft. De drie ‘gouden standaarden’ zijn moleculen die zeer selectief alleen de CB2-receptor activeren en de CB1-receptor ongemoeid laten. Tevens bleken de drie gouden standaarden de minste bijwerkingen te vertonen en werden muizen niet high van deze drie stoffen. Eerdere studies hebben aangetoond dat deze stoffen wel een pijnstillende en ontstekingsremmende werking hebben. De onderzoekers raden aan om voortaan deze drie gouden standaarden te gebruiken voor het onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen die de activatie van de cannabinoïde CB2-receptor als werkingsmechanisme hebben.

Bron: Universiteit Leiden