Tijdige hulp bij verslaving

Het kan jaren duren voordat iemand een verslaving erkent. Schaamte speelt daarbij een grote rol. Vaak moet er eerst iets goed misgaan voordat er hulp wordt gezocht. Om dit te voorkomen is het herkennen van signalen en laagdrempelige hulp van groot belang.

Geregeld presenteert het Landelijk Alcohol en Drugs Informatie Systeem (LADIS) een rapport met daarin de kerncijfers van verslavingszorg in Nederland. Uit het rapport van 2015 blijkt dat er in dat jaar in Nederland 65.000 mensen hulp voor een verslaving zochten. Ruim drie op de vier van hen is man en de gemiddelde leeftijd is 42 jaar. Het percentage alcoholverslaafden is daarbij het hoogst. Iets waar mensen soms verbaasd over zijn volgens Ninette van Hasselt, programmahoofd Jongeren en Riskant Gedrag en verantwoordelijke voor het kernthema ‘alcohol’ bij het Trimbos-instituut: “Die verbazing zegt iets over het feit dat alcohol zo’n breed geaccepteerd middel is. We weten enerzijds wel dat er verslavingsproblematiek aan alcoholgebruik kleeft, maar verbinden de echte grote verslavingsproblemen snel aan drugs.”

Pas wanneer er problematiek ontstaat waar mensen niet meer omheen kunnen, wordt er hulp gezocht. Mensen belanden bijvoorbeeld op de eerste hulp omdat ze zijn gevallen of omdat ze door agressief gedrag gewond zijn geraakt. Ook een signaal van partners die geen andere oplossingen meer zien of die zich zorgen maken kan een aanleiding zijn tot het zoeken van hulp.

Je bent verslaafd als…

Een ander woord voor verslaving is afhankelijkheid en daarbij bestaat een verschil tussen geestelijke en lichamelijke afhankelijkheid. Lichamelijke verslaving kun je bij jezelf opmerken doordat je last krijgt van ontwenningsverschijnselen wanneer je niet drinkt. Bij geestelijke verslaving is het vaak lastiger om het probleem in te zien. Er kan op zo’n moment gelet worden op signalen: • Drinken om van stemming te veranderen; • Niet genoeg hebben aan één of twee drankjes; • Stiekem drinken; • Drinken op ongepaste momenten (voor het werk, als je nog moet rijden, vroeg op de dag); • Herhaaldelijk beloven te stoppen of pogingen doen om te stoppen; • Lichamelijke klachten die kunnen passen bij teveel drinken (maagklachten, vermoeidheid); • Op het werk verzuimen of het werk minder goed uitvoeren; • Ruzie maken met anderen over drank, maar ook over allerlei andere zaken; • Vaak black-outs hebben (delen van de avond niet meer kunnen herinneren).

Tijdige (zelf)hulp

Het duurt vaak jaren voordat mensen hulp zoeken voor hun verslaving. Dat is jammer, want hoe langer de verslaving duurt hoe moeilijker het is om het probleem op te lossen. Vrienden en familie die zich zorgen maken om iemand uit hun omgeving, kunnen een rol spelen bij het aanpakken van een verslavingsprobleem. Voor ondersteuning kunnen zij kijken op de website van Alcohol Info of bellen met de Alcohol Infolijn van het Trimbos-instituut. Ook kan iemand hiervoor terecht bij de regionale instelling voor verslavingszorg. Als je twijfelt of je te veel drinkt, kun je een anonieme online zelftest invullen, bijvoorbeeld op de website van Drinktest. Iemand die denkt het probleem zonder professionele hulp op te kunnen lossen kan gebruik maken van zelfhulpprogramma’s zoals die van de website Minder Drinken. Dit is een bewezen effectief instrument, maar is een verslaving ernstig en al vele jaren aan de gang, dan is meestal intensievere ondersteuning nodig.