Grote impact uiterlijke veranderingen bij kanker

Veel kankerpatiënten krijgen tijdens en na hun ziekte te maken met veranderingen in hun uiterlijk. Haaruitval, gewichtsverlies en aantasting van de huid zorgen ervoor dat zij het idee hebben zichzelf niet meer in de spiegel te herkennen. Gelukkig voor hen zijn er tegenwoordig tal van manieren om de ‘oude ik’ weer in ere te herstellen. ‘Gaat het wel goed met je?’ – het is een vraag die veel kankerpatiënten al vaak genoeg krijgen. Wanneer ze even niet aan hun ziekte denken, willen ze er dan ook niet continu aan worden herinnerd door hun eigen spiegelbeeld of door mensen die hen er ziek uit vinden zien. Want hoewel het veranderde uiterlijk natuurlijk maar een klein onderdeel is van het gehele ziekteproces, is het wel van grote invloed op hoe een patiënt zich voelt en hoe anderen met hem of haar omgaan. Dit stelt Petra Odenthal van Look Good Feel Better, een stichting die tips en adviezen geeft over uiterlijke verzorging bij kanker. “De impact is vaak toch groter dan iemand van tevoren had gedacht.”

Verschillende gevolgen

“Om een patiënt met kanker, of in het leven na kanker, te helpen om zich weer prettiger te voelen en niet steeds herinnerd te worden aan de ziekte.”
De grootste klap komt meestal door het haarverlies, zowel op het hoofd als in het gezicht. Visagisten zeggen wel eens dat de wenkbrauwen de kapstok van het gezicht zijn. Wanneer ze wegvallen krijgt het gezicht gelijk een veel vlakkere uitdrukking”, vertelt Odenthal. Het is dan ook een misverstand dat haaruitval voor vrouwen harder zou aankomen dan voor mannen. Wanneer mannen kaal worden op een natuurlijke manier, gebeurt dit immers stapsgewijs. Als gevolg van chemotherapie is het haar binnen zeer korte tijd in één klap weg. Daarnaast kan chemo zorgen voor een droge, gevoelige en doffe huid en pigmentatieverschillen. Ook de nagels worden regelmatig bros en als gevolg van de therapieën kan zowel toe- als afname van gewicht plaatsvinden.

Fris uiterlijk geeft zelfvertrouwen

Een helpende hand bij het aanpakken van uiterlijke kenmerken waar een patiënt wel invloed op kan uitoefenen, is daarom van groot belang voor het zelfvertrouwen, stelt Odenthal. “Ik pretendeer niet
dat mensen met een make-upkwast weer gezond te maken zijn, maar een frissere uitstraling kan er wel voor zorgen dat mensen zich een stuk beter voelen.” Ook het vroegtijdig benaderen van een haarwerker (pruikenmaker) kan in een later stadium voor een prettiger gevoel zorgen wanneer het haar daadwerkelijk begint uit te vallen. Wanneer een haarwerker namelijk nog kan zien hoe het natuurlijke haar valt bij een patiënt, kan een pruik nog beter worden afgestemd op de patiënt. Uiterlijke verzorging is in deze ook zeker geen luxe, zegt Odenthal, maar een manier waarop patiënten hun behandeling beter aankunnen. Alles wat de patiënt in eigen regie kan doen, zorgt voor een prettiger gevoel, stelt ze. Het is voor een patiënt bovendien altijd fijn om even ‘niet ziek te zijn’ en zich met iets anders bezig te houden dan met de medische kant van hun ziekte.

Aantasting huid

Ook cosmetisch arts dr. Catharina Meijer, voorzitter van de Nederlandse Vereniging Cosmetische Geneeskunde (NVCG) beaamt dat het voor kankerpatiënten enorm belangrijk kan zijn om er goed uit te zien. In haar vak ziet ze regelmatig patiënten langskomen die hun natuurlijke, frisse uitstraling weer terug willen. De huid is immers de sluitpost van het lichaam, vertelt ze. Wanneer iemand ziek is, zullen alle energie en voedingsstoffen in het lichaam aangewend worden om te zorgen dat het gestel ‘binnenin’ de patiënt overleeft. Er blijft dus weinig reserve over voor de huid, waardoor deze doffer, valer en slapper wordt. Ook oogt het gezicht bij sommige kankerpatiënten ingevallen, omdat niet alleen de huid, maar ook het onderhuidse vet en de spiermassa slinken.

Veel mogelijkheden

Een bezoek aan een cosmetische kliniek biedt voor veel patiënten daarom soelaas, zowel voor mensen die hun ziekte overleefd hebben als voor patiënten die weten dat ze niet lang meer te leven hebben en niet willen worden herinnerd als ‘zieke’. Volumeverlies in het gezicht kan voor hen worden gecorrigeerd met fillerbehandelingen met veilige biologisch afbreekbare fillers of met lichaamseigen vet. Om de egale kleur en gezonde doorbloeding in de huid weer terug te krijgen, kan worden gewerkt met laserbehandelingen, peelings of microdermabrasie. “Om een patiënt met kanker, of in het leven na kanker, te helpen om zich weer prettiger te voelen en niet steeds herinnerd te worden aan de ziekte.”