Hyperbare zuurstof verbetert klachten na bestraling

Veel vrouwen die aan borstkanker zijn geopereerd, krijgen naast chemotherapie ook radiotherapie of bestraling. Daarbij worden vaak niet alleen de tumor maar ook omliggende, gezonde weefsels, beschadigd. In de meeste gevallen herstelt de beschadiging, maar ongeveer 5 tot 10 procent van de patiënten houdt blijvende klachten zoals pijn, verharding, bewegingsbeperking, een slecht genezende wond of oedeem. Wanneer deze klachten drie maanden na de bestraling nog bestaan, spreken we van late bestralingsschade.

Nieuwe bloedvaatjes

Volgens Onno Boonstra, traumachirurg en medisch directeur van het Instituut voor Hyperbare Geneeskunde (IvHG) is late bestralingsschade na borstkanker-operaties, een serieus probleem. Cellen herstellen niet meer goed en bloedvaatjes gaan kapot, waardoor het gebied onvoldoende zuurstof krijgt. En zonder zuurstof gaat het weefsel nog verder achteruit en verergeren de klachten. Maar wat nog niet iedere patiënt of behandelaar weet is dat er wel iets aan gedaan kan worden, met hyperbare zuurstoftherapie. Boonstra: “In de ruim twintig jaar van ons bestaan, hebben we veel ervaring opgedaan met de behandeling van late bestralingsschade. Door 100 procent zuurstof in te ademen onder verhoogde omgevingsdruk, neemt het zuurstofgehalte in het bloed en de weefsels toe en genezen wonden beter.” Het principe van hyperbare zuurstoftherapie is dat het zuurstoftekort wordt opgeheven in het beschadigde weefsel zodat er dan nieuwe bloedvaatjes kunnen worden aangemaakt. Zo kunnen de cellen die belangrijk zijn voor het herstel van het weefsel, groeien. Dat zorgt voor verbetering van de weefselkwaliteit en uiteindelijk, genezing.

Intensieve maar vol te houden behandeling

De behandeling is lichamelijk gezien niet belastend voor de patiënt, maar het traject is wel intensief. Iedere behandeling duurt ongeveer twee uur en in totaal zijn er twintig tot veertig behandelsessies, vijf dagen per week. De hele therapie neemt dus vier tot acht weken in beslag, afhankelijk van de aandoening. Om 100 procent zuurstof te kunnen inademen, moet de behandeling plaatsvinden in een speciale ruimte waar de omgevingsdruk wordt verhoogd tot 2,5 bar. Dit is te vergelijken met de druk die heerst op een diepte van vijftien meter onder water. Hierdoor neemt het zuurstofgehalte in het bloed met een factor 12 toe. De behandeling vindt dan ook plaats in een afgesloten zuurstofcabine, waar afhankelijk van de grootte van de cabine tien tot meerdere patiënten samen plaatsnemen. Voor de start van de behandeling krijgt iedere patiënt een uitgebreid intakegesprek, waarin duidelijke uitleg en instructies worden gegeven. Zo wordt er geoefend met het klaren van de oren (zoals bij duiken) en krijgt ieder een speciaal mondneuskapje om door te ademen. Over het algemeen ervaren de patiënten het gezamenlijk ondergaan van de therapie, als zeer steunvol.

Impact op kwaliteit van leven

De hyperbare zuurstoftherapie is een volledig erkende medische behandeling en is volledig vergoed in het basispakket. Het slagingspercentage van de behandeling en de patiënttevredenheid is hoog. Bij ongeveer driekwart van de mensen met late bestralingsschade, zijn pijn, oedeem, bewegingsbeperking en andere klachten verminderd of verdwenen. Klachten die invloed hebben op de kwaliteit van leven. Men is weer tot veel meer in staat. Boonstra zou dan ook graag zien dat de therapie en de impact die het heeft op de kwaliteit van leven meer bekendheid krijgt onder patiënt en zorgverlener. “Sommige patiënten hebben al jaren klachten voordat zij bij ons komen.” Waar de doorverwijzingen vandaan komen, hangt af van hoe de oncologische zorg regionaal georganiseerd is. Dat kan de radiotherapeut zijn, de oncologisch chirurg, de internist of de plastisch chirurg, maar ook de huisarts.