Zeldzame vormen van borstkanker

Wanneer een kwaadaardige tumor zich in of om het borstweefsel ontwikkelt, is er sprake van borstkanker. De tumor zorgt voor een ongecontroleerde celdeling van lichaamscellen, en de tumorcellen kunnen zich verspreiden. De vermenigvuldiging van de tumorcellen leidt in veel gevallen tot een zwelling, in medische termen een carcinoom. De carcinoom kan zich op verschillende manieren uiten. Blijft een tumor op de plaats waar deze ontstaat, dan is er sprake van een tumor in situ. Verspreidt de tumor zich echter, dan wordt deze invasief genoemd. Tumoren kunnen ontstaan in de melkklier, dit wordt lobulaire kanker genoemd. Ontstaat de tumor in de melkgang, dan is er sprake van ductale kanker. Dit is de meest voorkomende vorm van borstkanker.

Feiten en cijfers

• Borstkanker komt het meest voor bij vrouwen van vijftig jaar en ouder
• Jaarlijks wordt er bij ongeveer 7000 vrouwen een tumor gevonden door screening
• Door het bevolkingsonderzoek overlijden elk jaar ongeveer 775 vrouwen minder aan borstkanker
• Bij ongeveer 2 op de 1.000 gescreende vrouwen wordt in de twee jaar tussen de bevolkingsonderzoeken toch borstkanker geconstateerd
• Van elke 25 vrouwen die doorgestuurd worden voor nader onderzoek in het ziekenhuis hebben 18 vrouwen geen borstkanker

Onverwachte patiëntengroepen

Borstkanker treft ieder jaar een grote groep vrouwen, die voornamelijk in de leeftijdscategorie van 50 – 65 zitten. Zeldzame vormen zijn de uitzonderingen die de regel bevestigen. Het kan daarbij gaan om onverwachte patiëntengroepen, zoals borstkanker bij vrouwen die in verwachting zijn. Of het kan gaan om onherkenbare vormen van borstkanker, zoals inflammatoire borstkanker.

Inflammatoire borstkanker

Ongeveer 100 personen worden jaarlijks gediagnosticeerd met inflammatoire borstkanker. Dit is een zeldzame vorm van borstkanker. Patiënten zijn vaak relatief jongere vrouwen. De symptomen lijken op een ontsteking of een infectie: de borst kan rood of gezwollen zijn, warm of zwaar aanvoelen en er kunnen putjes in de huid zitten. Er hoeft niet per se een knobbeltje voelbaar te zijn. De klachten gaan echter niet gepaard met koorts en antibiotica hebben geen effect. Bij deze vorm van borstkanker heeft de tumor vaak ongunstige kenmerken. De tumorcellen plakken aan elkaar en zijn waarneembaar in de lymfe- of bloedbaan. Hierdoor is snelle uitzaaiing mogelijk. Bij 40% van de patiënten zijn al uitzaaiingen op afstand bij de diagnose. Een spoedige behandeling met chemotherapie, gevolgd door een operatie en bestraling is dan ook van belang.

Slechte prognose

Inflammatoire borstkanker heeft een slechtere prognose dan andere vormen van borstkanker, zelfs voor patiënten bij wie nog geen uitzaaiingen zijn bij de diagnose. Het is nog niet bekend waarom inflammatoire borstkanker agressiever is. In 2015 is er onderzoek gestart naar deze zeldzame vorm, met als doel het vinden van een specifiek gerichte behandeling.

Borstkanker tijdens zwangerschap

Jaarlijks zijn er ongeveer 30 vrouwen die tijdens hun zwangerschap borstkanker hebben. Dit kleine deel patiënten heeft een gemiddelde leeftijd van 33 jaar. Net als bij inflammatoire borstkanker heeft deze vorm vaak ongunstige kenmerken, alleen is de prognose minder slecht. De prognose is vergelijkbaar met borstkanker bij niet zwangere vrouwen. Voor zwangere vrouwen is een nauwkeurig behandelplan vereist. Er moet goed gekeken worden wat wel en niet kan, zodat de veiligheid van moeder en kind gewaarborgd blijft. De keuze van behandelingen hangt af van het stadium van de zwangerschap op het moment dat de borstkanker wordt ontdekt. Dit kan zijn in het eerste trimester (maand 1-3), tweede trimester (maand 4-6) of derde trimester (maand 7-9).

Behandeling bij zwangere vrouwen

Operatieve behandeling is in principe mogelijk in alle trimesters. Het verwijderen van de tumor, de hele borst of de okselklieren heeft namelijk geen invloed op het ongeboren kind. Vanwege de verdoving gaat de voorkeur niet uit naar opereren in het eerste trimester. Bij een eventuele schildwachtklierprocedure zal er geen gebruik gemaakt worden van methyleenblauw. Deze stof wordt ingespoten om de tumor op te sporen, maar kan soms een allergische reactie met bloeddrukdaling veroorzaken. Is dit het geval dan wordt alleen radioactief materiaal gebruikt (zeer lage dosering met korte stralers; niet schadelijk voor de baby).

Bestraling tijdens de zwangerschap is mogelijk, maar niet altijd veilig voor het kind. In het eerste trimester worden de organen en hersenen aangelegd en in het derde trimester is het moeilijker om het kind af te schermen voor strooistralen. Het heeft de voorkeur om bestraling uit te stellen tot na de bevalling. Hetzelfde geldt voor een borstreconstructie. De reden hiervoor is dat elk extra uur operatietijd een hogere kans op complicaties geeft.