Heerst in Nederland een huidkankerepidemie?

“In Nederland heerst een huidkanker-epidemie; hebben we lang gezegd.” Aan het woord is professor Wilma Bergman, dermatoloog bij het Leids Universitair Medisch Centrum. “We zien elk jaar een toename van huidkanker met 4 procent. Dat blijkt uit Nederlands onderzoek, het is dus niet ergens in Amerika.” Onder meer de vergrijzing speelt een rol in de huidkankerexplosie: huidkanker doet zich vooral voor op oudere leeftijd.

Sinds kort durven epidemiologen echter te spreken van een stabilisatie van de toename. “De maatregelen die we nemen, lijken effect te hebben”, vertelt Bergman. De genomen maatregelen bestaan onder meer uit veel aandacht voor preventie, de inrichting van gespecialiseerde melanoomcentra en de inzet van medicatie. Dat beleid moet dus vooral doorgezet worden, vindt Wilma Bergman, want het loont.

De belangrijkste oorzaak van huid-kanker is blootstelling aan uv-licht. Nooit meer zonnebaden of onder de zonnebank?

“Dat zeg ik niet. Je moet er verstandig mee omgaan. De regels daarvoor vind je op elke website: als je in een warm land op vakantie bent, blijf dan tussen 12:00 en 15:00 uur in de schaduw. En dan bedoel ik niet onder een parasol, maar binnen in een gebouw. Smeer je goed in met zonnebrandcrème en herhaal dat. Doe kinderen uv-werende kleding aan, dat zijn vaak hippe pakjes en je hoeft ze niet voortdurend in te smeren. Tot een leeftijd van twintig jaar is bescherming tegen uv-straling nog veel belangrijker dan daarna.”

Dokters adviseren: controleer je huid regelmatig op vreemde plekjes. Ook de Stichting Melanoom adviseert dat. Maar wie controleert nou voortdurend zijn huid?

“Het gaat er vooral om dat mensen met een verhoogd risico op melanoom één keer in de twee maanden hun huid goed controleren. Ook op plekken die je niet zo makkelijk kunt bekijken: de rug is de voorkeurslocatie voor melanoom bij mannen; bij vrouwen zijn dat de benen en de rug. Dat moet je dus met een passpiegel doen of aan je partner vragen. Overigens: melanoom is maar een van de 25 soorten huidkanker.”

Welke mensen hebben een verhoogd risico op melanoom?

“Ook die informatie is overal op internet te vinden. Mensen met een licht huidtype dat snel verbrandt. Vaak zijn dat rossige mensen. Of als je heel veel moedervlekken hebt – meer dan honderd bedoel ik dan. Ook als naaste familieleden melanoom hebben gehad, kan er sprake zijn van erfelijke aanleg. Als je meerdere atypische moedervlekken hebt, heb je ook een verhoogd risico.”

Ongeveer 20 procent is zogenaamde gemetastaseerde melanoom, dat wil zeggen: melanoom dat is uitgezaaid naar andere organen. Hoe fataal is dat?

“Als zo’n melanoom is uitgezaaid naar bijvoorbeeld lever, longen of hersenen, is het problematisch. Tot voor kort overleden mensen daaraan, maar sinds vijf jaar zijn er nieuwe medicijnen beschikbaar gekomen die heel hoopgevend zijn. Mensen met gemetastaseerd melanoom kunnen nu langdurig overleven of zelfs genezen. Die medicijnen zijn wel heel duur, zo’n 80.000 euro per jaar. Voor de behandeling van patiënten met gemetastaseerde melanomen zijn in Nederland nu ook veertien gespecialiseerde melanoomcentra.”

Hoe gaan de zorgverzekeraars om met die hoge kosten?

“Daarover zijn speciale afspraken gemaakt met de minister. De medicijnen worden vergoed, maar als tegen-prestatie moeten alle patiënten met gemetastaseerd melanoom geregistreerd worden in een speciaal register, het Dutch Melanoma Treatment Register. Op die manier wil de minister zicht krijgen op de precieze werking van die medicijnen.”