Longkanker: een bedenkelijke inhaalslag

Longkanker is en blijft een van de meest dodelijke vormen van kanker. Sinds de jaren 50 is onomstotelijk vast komen te staan dat roken in 90 procent van de gevallen de oorzaak is van longkanker. Vrouwen die roken hebben 12 keer meer kans op longkanker, mannen zelfs 22 keer. Voor wie nog niet is doordrongen van het directe verband, zijn er andere cijfers.

Het verschil tussen mannen en vrouwen

Longkanker openbaart zich meestal na 20 tot 30 jaar. Daarom zien we al een aantal jaren een daling van het aantal gevallen van longkanker onder mannen, omdat mannen al enkele decennia minder zijn gaan roken. Overigens lijkt die daling tot staan te zijn gebracht. Vrouwen daarentegen zijn al een aantal jaren bezig aan een ‘inhaalslag’ als het gaat om longkanker, die volgt op de inhaalslag in het rookgedrag 30 tot 40 jaar geleden. Dat blijkt onder meer uit cijfers van het IKNL (Integraal Kankercentrum Nederland).

De prognose van longkanker

De vooruitzichten zijn van alle belangrijke kankersoorten het slechtst. Na het stellen van de diagnose overlijdt zo’n 60 procent van de patiënten binnen een jaar, 80 procent binnen twee jaar en 90 procent binnen vier jaar. Jaarlijks overlijden bijna 10.000 mensen: tweederde mannen, eenderde vrouwen. Bij ongeveer eenzelfde aantal mensen wordt jaarlijks de diagnose gesteld. In de leeftijdgroep 45 tot 59 jaar krijgen tegenwoordig ongeveer evenveel mannen als vrouwen kanker, wat nog maar weer eens bewijst dat de emancipatie van vrouwen, als het gaat om roken, lijkt te zijn voltooid.

Preventie is belangrijkste wapen

Het grote probleem is dat de ziekte ontstaat als een klein proces in de longen dat in het begin geen klachten geeft. De klachten ontstaan meestal pas als de kanker is uitgezaaid en dan is behandeling meestal kansloos. Totdat vroegtijdige diagnose of genezing mogelijk zijn, is preventie het belangrijkste wapen in de strijd tegen longkanker. En deze preventie is eigenlijk vrij simpel: stoppen met roken. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan, zoals iedere (ex-)roker weet.

Verminderen van de kans op de ziekte

Naast stoppen met roken zijn er ook andere manieren om de kans op (de uitzaaiing van) longkanker te verminderen. Huisartsen met name zouden hun rokende patiënten veel meer moeten wijzen op de risicofactoren, zoals hoesten, kortademigheid, pijn in de borst, slechte conditie. Vaak gaan mensen veel te laat naar de huisarts met dergelijke klachten, omdat ze denken dat het bij de leeftijd hoort. Vaak is dat ook zo, maar zeker voor rokers is het goed om door een longonderzoek zekerheid te krijgen. Als het wel longkanker is en de ziekte wordt in een vroeg stadium ontdekt, dan zijn de kansen op genezing groter. Ongeveer de helft van de mensen bij wie longkanker is ontdekt voordat deze is uitgezaaid, is na vijf jaar nog in leven, tegen tien procent van het totale longkankerpatiënten.

Een vroegtijdige diagnose?

Waarom wordt er dan geen grootschalig bevolkingsonderzoek gedaan, net als bij borstkanker of baarmoederhalskanker? Helaas zijn er nog geen effectieve methoden gevonden die longkanker in een vroeg stadium kunnen ontdekken. Het onderzoek naar een vroegtijdige diagnose, en dus naar mogelijke bevolkingsonderzoeken, is in volle gang. In het onderzoek naar de genezing ervan wordt slechts langzaam vooruitgang geboekt. Het is daarom aan de patiënten zelf: stop met roken. Ook nadat iemand 20 of 30 jaar gerookt heeft, nemen de kans op longkanker na het stoppen met roken direct drastisch af.