De diagnose van longkanker

De longarts heeft verschillende onderzoeken tot zijn of haar beschikking om de juiste diagnose te stellen. De diagnose start meestal met radiologische onderzoeken om een beeld te krijgen van de grootte van de tumor en eventuele uitzaaiingen elders in het lichaam.

Röntgenfoto van de borstkas (thorax)

Een ‘normale’ röntgenfoto van de borstkas is vaak de eerste stap. De radioloog en longarts krijgen hiermee een algemeen beeld van hart en longen.

CT-scan

CT is de afkorting voor computer tomografie. Bij dit onderzoek worden de longen in dunne plakjes afgebeeld met behulp van röntgenstraling. Een CT-scan kan ook worden gebruikt om op de juiste plaats een biopt te nemen, bij voorkeur van een uitzaaiing om hier specifieke informatie over te krijgen.

PET-scan

PET is de afkorting voor Positron Emissie Tomografie. Bij het onderzoek krijgt de patiënt een kleine hoeveelheid radioactieve glucose (suiker) ingespoten. Deze glucose verzamelt zich op plaatsen in het lichaam met veel celactiviteit, zoals tumoren en uitzaaiingen, maar ook ontstekingen. Door het lichaam te scannen kunnen deze plaatsen opgespoord worden.

MRI-scan

MRI staat voor Magnetic Resonance Imaging, beeldvorming met behulp van magneetgolven. De specialist gebruikt deze techniek meestal niet voor onderzoek van de longen, maar wel voor de hersenen om te onderzoeken of er sprake is van uitzaaiingen.

Om te bepalen welke soort longkanker de patiënt heeft, maakt de longarts gebruik van onderstaande technieken:

• Echografie

Echografie is beeldvorming aan de hand van ultrasone geluidsgolven. In de diagnostiek van longkanker wordt echografie vooral gebruikt bij het nemen van een biopt, een klein stukje weefsel van een uitzaaiing of van de tumor dat in het laboratorium verder wordt onderzocht. Met behulp van echografie bepaalt de radioloog de juiste plek voor het te nemen biopt.

• Bronchoscopie

Longarts Jasper Smit (LUMC): “Zoals gezegd heb je een biopt nodig en met een bronchoscopie heb je een manier om dat weefsel te verkrijgen. Een bronchoscoop is als het ware een dunne, flexibele slang met een minicamera aan het uiteinde, die we via de luchtpijp in de longen kunnen brengen en zo naar de plek van de tumor. We gebruiken de bronchoscoop soms ook om te bepalen of een tumor een ernstige vernauwing geeft in de centrale luchtwegen en of we daar iets aan kunnen doen.” Een EBUS-onderzoek is een combinatie van bronchoscopie en echografie: aan het uiteinde van de flexibele slang zit in dit geval zowel een camera als een echo-apparaatje. Met deze techniek kunnen we de lymfeklieren rondom de luchtwegen in beeld brengen en indien nodig ook aanprikken. Dit is van belang voor het opsporen van eventuele uitzaaiingen in de lymfeklieren.”

• Pathologisch onderzoek

Als via een punctie of bronchoscopie een biopt is verkregen, wordt dit in het laboratorium verder onderzocht om het type en stadium van de tumor vast te stellen. Dit noemen we pathologisch onderzoek. Het weefsel dat bij deze onderzoeken wordt verkregen kan een biopt zijn, of losse cellen die uit een lymfeklier zijn opgezogen. Daar maken we microscoopglaasjes van om te kunnen bekijken, maar we bewaren het weefsel of cellen ook in een paraffineblokje. Zo kunnen we het tientallen jaren bewaren.

• DNA-onderzoek

In het laboratorium wordt ook DNA-onderzoek gedaan, om te bepalen of het type kanker een wijziging (mutatie) in het DNA heeft die met medicatie is te behandelen. Patholoog Daniëlle Cohen (LUMC): “Het doel van onderzoeken als bronchoscopie en EBUS is bewijzen dat het om longkanker gaat. Behalve de cellen bekijken kunnen we ook extra testen doen om het DNA te ontrafelen. Als daar mutaties in zitten, kan dat een aanknopingspunt bieden voor een doelgerichte behandeling. We hebben nog niet voor elke mutatie een behandeling.” De ontwikkelingen staan hier niet stil. Next Generation Sequencing of Whole Genome Sequencing is een techniek waarmee de specialist een compleet beeld van de DNA-code, inclusief mutaties krijgt. Dat levert heel veel informatie op.

• Biomarkers

Belangrijk is de zoektocht naar biomarkers. In het geval van longkanker zijn dit zijn eiwitten op de kankercellen, of mutaties in het DNA, die iets zeggen over het effect van een behandeling. Meer hierover in dit artikel.

Dit artikel is financieel mogelijk gemaakt door MSD. De hierin besproken meningen en ervaringen zijn afkomstig van de geïnterviewde personen, MSD heeft geen invloed op de inhoud gehad. April 2021 – NL-NON-01156