De diagnose en behandeling van prostaatkanker

Wanneer de diagnose van prostaatkanker wordt gesteld, zijn er meerdere behandelingen mogelijk. Bij prostaatkanker met uitzaaiingen is genezing niet meer mogelijk. Een langdurige behandeling is dan nog wel een optie. Vaak geldt echter dat mannen na een behandeling goed met prostaatkanker kunnen leven.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Voor het stellen van een diagnose heeft een arts meerdere gegevens nodig. Allereerst kijkt een uroloog naar de PSA-waarde (Prostaat Specifiek Antigen) in het bloed. Dit stofje is een eiwit afkomstig uit de prostaat. Een abnormale verhoging van de PSA-waarde kan duiden op prostaatkanker, maar dit is niet altijd het geval.

Als de PSA-waarde verhoogd is, wordt er een biopt, een stukje weefsel van de prostaat, afgenomen. Hiervoor moet er in de prostaat geprikt worden. Deze methode geeft niet eenvoudig uitsluitsel en is niet prettig voor de patiënt. Een arts kan de prostaat aftasten en ook een MRI-scan wordt toegepast in de prostaatdiagnostiek.

Welke opties zijn er voor de behandeling?

Prostaatkanker kan behandeld worden door medicijnen, bestraling, een chemokuur, chirurgische verwijdering, hormoontherapie en experimentele focale behandeling. Ook kan de behandeling bestaan uit een combinatie van behandelmethodes. Wanneer een radicale prostatectomie (het verwijderen van de prostaat met een tumor) nodig blijkt, kan dit via een traditionele open operatie plaatsvinden of met behulp van de Da Vinci Robot. Welk van deze opties is beter voor de patiënt?

Chris Laarakker, bestuurslid van de ProstaatKankerStichting: “De robot heeft voordelen, zoals onder andere een beter zicht tijdens de operatie door het 3D-beeld. Er zijn ook kanttekeningen bij te plaatsen. De leercurve is hoog: je moet als chirurg veel ingrepen hebben gedaan om ervaren te zijn. Voor het objectief meten van de resultaten van beide operatiemogelijkheden moet er meer onderzoek worden gedaan. Als stichting vinden wij de robotoperatie een goede optie, mits de chirurg voldoende ervaring met de techniek heeft.”

Wat is de impact op het dagelijks leven?

Prostaatkanker heeft een grote impact op het leven van een patiënt en zijn partner. De ziekte kan gevolgen hebben voor intimiteit, seksualiteit, lichamelijke gesteldheid en algemene kwaliteit van leven. En de man kan als gevolg van een operatie of een bestraling incontinent of impotent worden. Niet meer (goed) een erectie kunnen krijgen, betekent echter voor een prostaatkankerpatiënt niet noodzakelijkerwijs dat de zin om te vrijen verdwijnt. Bij erectiestoornissen kan een man gebruik maken van verschillende hulpmiddelen zoals medicatie of een vacuümpomp. Mannen die hormoontherapie ondergaan, zullen wel te maken krijgen met een verminderde lust om te vrijen.

De discussie over het screenen van prostaatkanker

Rondom prostaatkanker klinkt een discussie over screenen. Daarbij wordt door een aantal onderzoeksgroepen gepleit voor een PSA-screeningsprogramma op prostaatkanker voor mannen vanaf een bepaalde leeftijd. Een dergelijk bevolkingsonderzoek zou om de twee of om de vijf jaar moeten plaatsvinden. Nederlandse urologen en huisartsen zijn hier geen voorstander van. Vroegtijdige screening zou schijnzekerheid bieden. Chris Laarakker: “Ook wij zijn niet voor een bevolkingsonderzoek voor prostaatkanker. Indien er betere screeningsmethodes komen, zou onze mening kunnen veranderen. Sowieso heeft iedere man die zich wil laten testen op prostaatkanker daar recht op.”