De stapsgewijze behandeling van hooikoorts

Hooikoorts is de populaire naam voor wat in medische kringen allergische rhinitis heet. “Eigenlijk is hooikoorts een heel mooie omschrijving van het ziektebeeld”, vindt dermatoloog Thomas Rustemeyer van het VUmc. De behandeling van hooikoorts vraagt om een specifieke aanpak.

Verschil met de virale infectie

“Bij hooikoorts gaat het om koorts en griepachtige verschijnselen die klassiek door blootstelling aan pollen in het gras ontstaan. Het klinische beeld lijkt erg op een ‘gewone’ virale infectie van de bovenste luchtwegen.” De hooikoorts onderscheidt zich van de virale infectie door aanvalsgewijze niesbuien en een waterige loopneus. De neus kan ook juist voortdurend verstopt zijn. Belangrijk voor de diagnose is goed doorvragen, bijvoorbeeld in welke situaties de symptomen optreden.

Behandeling van hooikoorts in drie fasen

Rustemeyer onderscheidt nu een stapsgewijze aanpak van hooikoorts in drie fasen. “Allereerst is het van belang om het allergeen, dus de allergie veroorzakende stof, zo veel mogelijk te mijden. Als dat niet kan: de klachten onderdrukken met symptomatische therapie, zoals een neusspray. Als dat niet voldoende is of als genezing om wat voor reden dan ook gewenst is, is immunotherapie de beste optie.”

In deze derde fase krijgt het lichaam een steeds hogere dosis van het relevante allergeen toegediend. De dosis moet zó zijn, dat het net geen allergische reactie uitlokt. Het allergeen wordt door het afweersysteem van het lichaam herkend, dat zo door de herhaaldelijke toediening gewend raakt aan het allergeen. Uiteindelijk zal het lichaam door de gewenning ‘vergeten’ op het allergeen te reageren. “Het mooie van dit systeem is dat het lichaam het zelf oplost”, beschouwt Rustemeyer.

Immunotherapie en therapietrouw

Immunotherapie bestaat in drie vormen, waarvan één vorm alleen in publicaties bestaat. Het gaat daarbij om het inspuiten van het allergeen in lymfeklieren. De andere twee worden wel in de praktijk uitgevoerd: het subcutaan (onderhuids) injecteren of sublinguaal (onder de tong) innemen van druppels of smelttabletten.

Welke behandeling ook gekozen wordt, therapietrouw is belangrijk. Het gaat immers om een behandeling die enkele jaren in beslag kan nemen. Dr. Rustemeyer: “De druk van het lijden moet groot genoeg zijn, want de immunotherapie vraagt om commitment.”

De allergiepoli

De allergiepoli van VUmc bestaat al sinds 1983, maar is onlangs qua personeel verdrievoudigd. Dit is het resultaat van een poging om de wachttijden voor de patiënten te verkorten. Dat is gelukt. Inmiddels trekt de allergiepoli ook meer patiënten aan. Wat is de meerwaarde van zo’n allergiepoli? “Een uitgebreidere diagnostiek en een adequate behandeling”, vat Rustemeyer samen. “En als medici is het voor ons een grote motivatie om vaak langlopende patiënten letterlijk en figuurlijk opluchting te bieden.”