Blijven zoeken naar een oplossing voor tinnitus staat acceptatie in de weg

“Ga ik hier ooit aan wennen?”; “De tinnitus maakt me chagrijnig en straks ben ik geen leuke moeder meer”; “Kan ik straks nog wel werken?”; “En wat als het straks nog erger wordt?”, “Hier is echt niet mee te leven”, “Als ik wakker word en ik hoor de tinnitus dan denk ik -Weer een verpeste dag-.”; “Ik zit tegenwoordig alleen nog maar thuis en doe geen leuke dingen meer. Overal is immers wel herrie, en dat maakt mijn tinnitus misschien wel erger”.

Oorzaak van tinnitus

Dit is een greep van gedachten en overtuigingen die ik vaak tegen kom bij mensen die last hebben van hun tinnitus. Soms zorgt angst voor geluiden en lawaai ervoor dat cliënten zich gaan isoleren waardoor de tinnitus nog meer aandacht krijgt en op de voorgrond komt te staan.

Wanneer er op tinnitus bij het ontstaan een emotionele reactie volgt en het als gevaar wordt gezien, zit dit vaak gelijk goed verankerd en de reacties blijken dan vaak moeilijk terug te dringen.

Ook gaan sommige mensen met tinnitus naarstig op zoek in binnen- en buitenland naar een oplossing en hopen door infuustherapie, medicatie, acupunctuur en tal van alternatieve middelen, – waar geen bewijs voor is dat ze helpen- ervanaf te komen.

Bij het krijgen van controle over tinnitus is het allereerst belangrijk om inzicht te krijgen wat tinnitus is, waar het door ontstaan is en wat er invloed op heeft en wat niet. Tinnitus kan gezien worden als een uiting van overactiviteit in de hersenen waar tinnitus een symptoom van is. Tinnitus kan ontstaan door problemen op drie terreinen:
1. gehoorverlies;
2. overmatige of langdurige psychische belasting en
3. een slechte lichamelijke conditie.

Om na te gaan of er sprake is van gehoorverlies, is een bezoek aan een audicien voor een gehoortest, een bezoek aan de huisarts en eventueel de KNO-arts een eerste stap. Is het gehoorverlies er nauwelijks, dan verschuift de diagnostiek naar de andere twee terreinen.

Wat kan helpen tegen oorsuizen?

Als eenmaal inzicht is gekregen waar de tinnitus (mogelijk) een symptoom van is, en wat de in stand houdende factor is, is het van belang om samen met een psycholoog of coach kritisch te kijken naar de gedachten en ervaren machteloosheid. Door alternatieve gedachten en daarbij horende andere gedragingen, kan de emotionele respons worden beïnvloed en uiteindelijk in zijn geheel verdwijnen. Verandering van gedrag kan bovendien tot minder aandacht voor de tinnitus leiden en inzicht geven dat een (leuk) leven weer mogelijk is. Tinnitus kan zo meer en meer naar de achtergrond gaan; een proces wat overigens wel de nodige tijd vereist.

Ontspanningsoefeningen kunnen ook helpen de negatieve reactie op tinnitus te verminderen.
Ook kan het nuttig zijn de visuele voorstelling die van de tinnitus bestaat (bijvoorbeeld een stekelige rode dreigende stuiterende bal) aan te passen, zodat de tinnitus als minder bedreigend wordt gezien en ervaren. Hiervoor kan bijvoorbeeld EMDR (Eye Movement Desensitisation and Reprocessing) worden gebruikt. Deze, van oorsprong traumagerichte therapie, is momenteel nog onderwerp van wetenschappelijk onderzoek voor het gebruik bij tinnitusklachten.

Het wanhopig bezig blijven te zoeken naar een medische oplossing of alternatieve middelen of behandelingen om tinnitus weg te krijgen, zorgt er veelal voor dat de negatieve aandacht op de tinnitus wordt versterkt, wat acceptatie in de weg staat. Binnen de psychologie wordt daarvoor wel de metafoor gebruikt van de Chinese Vingerval: een gevlochten kokertje waar twee vingers in gestoken worden, die door ze naar buiten te trekken, steeds vaster komen te zitten.

Overigens is het van belang dat wanneer tinnitus vervelende psychische gevolgen heeft gekregen, ook hulp wordt gezocht bij een in tinnitus gespecialiseerde GGZ instelling of psycholoog.
Helaas zijn er nogal eens wachtlijsten.

Expertbijdrage van René van der Wilk voor de online special ‘Zintuigen’.