Hyperhidrosis: het juk van overmatig zweten

Hoe vaak komt het niet voor: we ontmoeten iemand en schudden diegene de hand. Een hand die nat aanvoelt. Al snel vullen we in dat diegene wel wat gespannen zal zijn, waarmee de eerste indruk is gewekt. Wat we ons echter niet realiseren is dat er achter deze natte hand vaak een hele wereld schuil gaat van schaamte, onzekerheid en sociaal isolement. Het is een verborgen handicap waar toch enkele honderdduizenden Nederlanders in enige tot ernstige mate aan lijden: hyperhidrosis, overmatig zweten.

500.000 Nederlanders

Zweten is een heel natuurlijk proces, het maakt onderdeel uit van onze lichaamstemperatuurregulatie. Maar wanneer dat buitenproportioneel gebeurt op momenten dat die regulatie niet nodig is, dan is er sprake van hyperhidrosis. Daarin kennen we twee vormen: de focale (zweten op specifieke plekken zoals handen, oksels en voeten) en de gegeneraliseerde (zweten over het gehele lichaam). De eerstgenoemde vormt met afstand de grootste groep: 95 procent van de mensen met hyperhidrosis. Bij de één begint dit al op kinderleeftijd, bij de ander manifesteert het zich tijdens de puberteit. Dat impliceert dat de mensen met hyperhidrosis daar veelal op jonge leeftijd al onder gebukt gaan. En dat klopt ook, vertelt Froukje van der Wal. Zij is als coördinator werkzaam bij het Kenniscentrum HyperHidrosis in Groningen: “Vaak zijn het jonge mensen die aan het begin staan van hun carrière en hun relationele leven. De fysieke, psychische en sociale last die ze ervaren is indrukwekkend. Het is echt een handicap.” Naar schatting heeft 3 procent van de Nederlandse bevolking last van hyperhidrosis, wat neerkomt op zo’n 500.000 mensen. Recente studies doen echter vermoeden dat dit aantal waarschijnlijk nog hoger ligt.

Geen kapster kunnen worden

Overmatig zweten kan het leven in belangrijke mate beheersen. Belangrijke keuzes worden er bijvoorbeeld door bepaald: iemand die graag kapster wil worden maar geen schaar kan vasthouden vanwege te vochtige handen en daarom maar een ander beroep kiest. Een docent die professioneel uitvalt omdat hij geen presentaties durft te geven vanwege de zweetplekken onder zijn armen. Ook in de schijnbaar vanzelfsprekende handelingen van het dagelijks leven lopen mensen met hyperhidrosis tegen hun handicap op: moeite hebben met appen, telefoneren, autorijden of schrijven en altijd smoezelige blaadjes inleveren. Mensen zijn dag in dag uit bezig met het verdoezelen ervan of ze gaan bepaalde situaties uit de weg. Dat leidt tot stress en sociaal isolement, aldus Van der Wal: “Een verjaardag bijvoorbeeld waar je iedereen een hand moet geven, wordt een gebeurtenis om tegenop te zien. De reactie is dan vaak: ‘wat heb jij een koud nat handje, jij zult wel zenuwachtig zijn’. Die eerste indruk bepaalt voor een belangrijk deel het beeld dat men van iemand heeft.”

Behandelingen in vele vormen

Wat de exacte oorzaak is van hyperhidrosis, daar wordt nu volop onderzoek naar gedaan. Zo werkt cardiothoracaal chirurg Michiel Kuijpers momenteel aan een promotieonderzoek over dit onderwerp. Daarmee krijgt deze aandoening meer en meer de erkenning en bekendheid die het verdient. Dat blijkt ook nodig, want lang niet alle patiënten en medische hulpverleners zijn bekend met de best passende behandelmethoden. Mensen zoeken hun toevlucht in tijdelijke, niet afdoende oplossingen zoals crèmes, deodorant, maandverband onder de armen of zelfs zo weinig mogelijk drinken.

Voor het overgrote deel van de mensen met hyperhidrosis, bestaat een passende behandeling. Zo is er een effectieve operatie die patiënten middels een kleine ingreep direct van hun klachten afhelpt. Echter is een operatie als deze niet voor iedereen geschikt dan wel noodzakelijk. Daarom is het toepassen van ‘stepped care’ – per individu kijken wat er precies aan de hand is en welke behandeling daar in eerste instantie ingezet zou moeten worden – een wenselijke methode. Dat doen ze bij het Kenniscentrum HyperHidrosis. Een expertisecentrum en tevens focuskliniek waarin specialisten van verschillende disciplines elkaar vinden, ontstaan vanuit de behoefte om meer patiënten met hyperhidrosis adequaat te kunnen helpen. De belangrijkste boodschap aan deze mensen die lijden onder het juk van overmatig zweten, vindt Van der Wal: “Weet dat je niet de enige bent en dat er een oplossing voor is. Blijf er niet alleen mee worstelen.”