Hypogonadisme

Mannelijk hypogonadisme wordt veroorzaakt door een tekort aan testosteron. Bij mannen wordt testosteron geproduceerd in de bijnieren en teelballen. Deze organen worden daartoe gestimuleerd door de hypofyse en hypothalamus, die zich beide in de hersenen bevinden. Het tekort kan meerdere oorzaken hebben¹:

1. We spreken van primair hypogonadisme als de teelballen niet goed functioneren en daardoor te weinig of geen testosteron produceren.
2. Bij secundair hypogonadisme is sprake van een niet goed werkende hypofyse of hypothalamus, zodat de stimulatie van de teelballen ontbreekt of tekortschiet.
3. Late-Onset Hypogonadisme (LOH) is de term voor testosterongebrek bij mannen van middelbare leeftijd en ouder, in combinatie met de daarvoor kenmerkende lichamelijke, seksuele en mentale symptomen¹ (onder meer daling van stemming en motivatie).

LOH komt vaak voor binnen bepaalde risicogroepen, zoals mensen met diabetes mellitus type 2, obesitas, cardiovasculaire ziekten, COPD, chronisch nierfalen, hiv en kanker.⁴ Onderzoeken hebben vastgesteld dat obesitas de belangrijkste factor is die samenhangt met een laag testosterongehalte, niet de leeftijd.¹

De symptomen van Late-Onset Hypogonadisme (LOH) zijn onder te verdelen in seksuele, lichamelijke en mentale symptomen. ¹ Deze symptomen gelden ook bij primair en secundair hypogonadisme. Bij secundair hypogonadisme is de oorzaak gelegen in een niet goed werkende hypofyse of hypothalamus en dit leidt ook tot andere, bijkomende klachten in het hormoonsysteem en organen.

Specifieke seksuele symptomen:

• Minder ochtenderecties
• Minder erecties in het algemeen
• Lager libido

Minder specifieke seksuele symptomen:

• Afname seksuele activiteit
• Minder masturbatie
• Minder ejaculatie

Specifieke lichamelijke symptomen:

• Afname lichamelijke activiteit
• Afname wandelafstand
• Bewegingen als buigen en bukken worden lastiger

Minder specifieke lichamelijke symptomen:

• Zweetaanvallen
• Afname spierkracht
• Afname energie

Specifieke mentale klachten:

• Afname van stemming en motivatie
• Vermoeidheid
• Futloosheid

Minder specifieke mentale klachten:

• Afname van concentratie
• Afname van geheugen
• Slechte kwaliteit van slapen

Dr. Beck: “Veel patiënten melden zich bij de huisarts met onder meer klachten van lusteloosheid en vermoeidheid. Veel huisartsen denken dan aan een slecht werkende schildklier of een psychische oorzaak, maar het is ook goed om te denken aan laag testosteron. Het is geen duur onderzoek en het is een kleine moeite om het te checken. Zo kun je vrij eenvoudig hypogonadisme uitsluiten of juist vaststellen.”

___

Lees meer: Hypogonadisme bij mannen - Diagnose en zorgproces

Dr. Beck: “Uit verschillende onderzoeken blijkt dat mannen met symptomatisch hypogonadisme lager scoren als het gaat om kwaliteit van leven. Ze voelen zich minder fit en leven bovendien korter². Naast zwakkere spieren hebben patiënten vaak last van osteoporose¹ en hebben dus een grotere kans om te vallen én iets te breken. Ook op de sociale omgeving heeft het effect. Er is geen wetenschappelijk bewijs op dit gebied, maar van patiënten hoor ik vaak een gebrek aan initiatief. Een passieve man en echtgenoot, heeft dus ook effect op de seksuele relatie. Ook al omdat de man minder en minder goede erecties heeft door hypogonadisme.”

“Jonge mannen die te maken krijgen met een tumor in de hypofyse of teelbal en dus primair of secundair hypogonadisme kunnen ontwikkelen, hebben vaak vruchtbaarheidsproblemen die veel impact op hun seksuele en psychische gezondheid kunnen hebben.^{3, 4} Dit heeft veel invloed op de levensloop van patiënten omdat een kinderwens moeilijker ingevuld kan worden en liefdesrelaties hierdoor op de klippen kunnen lopen.”

___

Lees meer: Behandelen van Hypogonadisme

De Hypofyse Stichting komt op voor mensen met hypogonadisme door belangenbehartiging, verschillende publicaties over hypogonadisme en lotgenotencontact. Voor projecten ter vergoeding van medicatie werkt de stichting onder meer samen met Transvisie, de Stichting Zaadbalkanker en de Nederlandse Klinefelter vereniging.

1. H.H.J. Leliefeld en dr. J.J.H. Beck, Urologie Special Mannelijk Hypogonadisme, een visie op hoofdlijnen anno 2020. Academic Pharmaceutical Productions bv, 2020.
2. Nieschlag E, Behre HM, Nieschlag S (editors). Male reproductive health and dysfunction. 3rd edn. Heidelberg: Springer, 2010.
3. Ignacio Moncada(2006)Testosterone and men's quality of life,The Aging Male,9:4,189-193
4. Fuoco Domenico, di Tomasso Jonathan, Boulos Caroline, Kilgour Robert D, Morais Jose A, Borod Manuel, Vigano Antonio (2015) Identifying nutritional, functional, and quality of life correlates with male hypogonadism in advanced cancer patients ecancer 9 561

Gerelateerde artikelen

Hypogonadisme

Behandelen van hypogonadisme

Waar nodig en zinvol begint de behandeling van mannelijk hypogonadisme met de aanpassing van de leefstijl. Dr. Leliefeld: “Comorbiditeiten als obesitas, hypertensie, hypercholesterolemie en diabetes mellitus type 2 vormen de…

Hypogonadisme

Hypogonadisme bij mannen: diagnose en zorgproces

Hoe ziet de diagnosestelling voor hypogonadisme eruit en wat is het zorgpad dat een patiënt normaliter vervolgens bewandelt? Dr. Melianthe Nicolai, uroloog bij Link2Care Clinics, geeft een toelichting. Dr. Nicolai:…