Behandeling op maat voor het Prikkelbare Darm Syndroom?

Het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) is een aandoening waar naar schatting 5-15% van de bevolking regelmatig last van heeft. Symptomen als een opgeblazen gevoel, buikpijn, diarree en/of verstopping zijn kenmerkend voor PDS. Ondanks dat er veel wetenschappelijk onderzoek is gedaan naar de oorzaak van de klachten, tasten we nog grotendeels in het duister. Er zijn aanwijzingen dat een verstoring in de samenhang tussen darmbacteriën en het samenspel tussen de darm en de hersenen een belangrijke rol speelt.

Behandeling volgens de ‘one-size-fits-all’-benadering

Tot op heden is de behandeling van het Prikkelbare Darm Syndroom voornamelijk gericht op het verlichten van symptomen. Hierbij wordt eigenlijk geen aandacht besteed aan de mogelijke oorzaak van de klachten. Deze behandeling is vaak niet aangepast aan de patiënt, maar iedere patiënt doorloopt een soort vast behandeltraject, de zogenaamde ‘one-size-fits-all’-benadering.

Omdat de oorzaak van het Prikkelbare Darm Syndroom vaak multifactorieel en patiëntspecifiek is, gaat dit voorbij aan het individuele aspect van iedereen die onder PDS gebukt gaat. Het gevolg is dat een groot deel van de adviezen, geen of soms negatieve gevolgen op de klachten heeft, en dat behandeling met geneesmiddelen tot bijwerkingen kan leiden voordat duidelijk wordt dat het niet effectief is. Aan de andere kant kan een effectieve behandeling pas (te) laat aan bod komen waardoor de patiënt onnodig lang ’kwaliteit van leven’ heeft moeten inleveren. Dit geldt bijvoorbeeld voor de behandeling met relatieve lage doses moderne anti-depressieve geneesmiddelen of ingewikkelde en lastige dieetveranderingen.

Behandeling op maat

Om ‘behandeling op maat’ te geven, is het van belang om verschillende typen PDS-patiënten te onderscheiden. De grootste belemmering voor artsen is dat zij nog niet over diagnostische mogelijkheden beschikken om het individuele profiel te bepalen. Het wachten is op zogenaamde ’biomarkers’ die de stoornissen in de samenhang tussen darmbacteriën, darm en hersenen die de PDS-klachten kunnen onderscheiden.

Het bepalen van de samenstelling van de darmbacteriën, ook wel ’microbioom’ genoemd, is een stap in de goede richting. Helaas is deze methode nog ver weg van de dagelijkse praktijk en bovendien slechts een onderdeel van de aanpak van PDS. PDS is veel complexer dan alleen veranderingen in het microbioom . Het is noodzakelijk om gedetailleerder naar de individuele samenhang tussen voeding, darmbacteriën, darm en de hersenen te kijken. Op vele plaatsen in de wereld wordt nu wetenschappelijk onderzoek in deze richting opgestart.

Het Prikkelbare Darm Syndroom en de hersendarm-as

Zelf zie ik, als wetenschapper en MDL-arts, een belangrijke rol voor het bepalen van de reactie in de hersenen op signalen vanuit de darm, de hersendarm-as. Om de hersenactiviteit op prikkels vanuit de darm te meten, kunnen we gebruik maken van MRI (magneetcamera). Het voordeel van dergelijk onderzoek is dat het minder belastend is voor de patiënt dan een endoscopie, zonder enige stralingsbelasting.

De hersendarm-as van de mogelijke benaderingen van het Prikkelbare Darm Syndroom. Mogelijk gaat onderzoek in deze richting ons vele nieuwe inzichten geven in de behandeling, In plaats van behandelingen voorschrijven puur gebaseerd op symptomen, gaan we de therapie richten op de oorzaak van deze PDS-symptomen. Het zal nog even duren, maar ik zie die toekomst met alle vertrouwen tegemoet.

Deze column over het Prikkelbare Darm Syndroom is geschreven door Maag-, Darm- en Leverarts Robert-Jan Brummer. Het artikel is oorspronkelijk gepubliceerd op darmgezondheid.nl, het online portaal over darmen en gezondheid.