Complexe ggz-patiënten geholpen met hoogspecialistische zorg

Psychische aandoeningen kunnen bijzonder complex zijn en mensen die hiermee kampen, vallen meer dan eens qua zorg en behandeling tussen wal en schip. Drs. Ellen Mogendorff van de stichting TOPGGz vertelt hoe hoogspecialistische zorg deze patiënten probeert te helpen.

Psychische gezondheidsproblemen hebben een grote invloed op de mensen die er mee kampen, maar ook de impact op hun sociale omgeving, productiviteit en de maatschappij is groot. Bovendien leveren deze problemen een grote bijdrage aan de ziektelast in Nederland. In de leeftijdscategorie van 15 tot 65 jaar zijn angst- en stemmingsstoornissen bijvoorbeeld na hart- en vaatziekten de twee belangrijkste oorzaken van gezondheidsverlies. Suïcide en anorexia nervosa zijn de belangrijkste doodsoorzaken bij jonge mensen. Het tekent het belang van goede geestelijke gezondheidszorg.

Tussen wal en schip

Tegelijkertijd ziet drs. Ellen Mogendorff, directeur van de stichting TOPGGz, dat vooral mensen met complexe psychische problemen vaak ten einde raad zijn. Inmiddels zijn er 47 hoogspecialistische ggz-afdelingen met een TOPGGz-keurmerk: hier is omtrent bepaalde ziektebeelden zeer gespecialiseerde zorg en kennis aanwezig, in de kern bedoeld voor mensen met zeer ernstige en/of complexe psychische problemen. “Mensen die niet beter zijn geworden van de aanpak van de reguliere specialistische geestelijke gezondheidszorg, of daar naar verwachting niet beter van zullen worden”, vertelt Mogendorff. Vaak gaat het om therapieresistentie of comorbiditeit: een combinatie van verschillende psychische en lichamelijke aandoeningen. Deze patiënten hebben veel baat bij hoogspecialistische geestelijke gezondheidszorg.” De TOPGGz-afdelingen kijken voorbij de richtlijn om te zien welke mogelijkheden er zijn om deze mensen een innovatieve behandeling te bieden en/of hen te helpen de kwaliteit van leven te verbeteren door ze te leren omgaan met hun aandoening.

Criteria

De aangesloten hoogspecialistische afdelingen bieden een second opinion, alternatief behandeladvies en/ of innovatieve behandelingen. TOPGGz hanteert 14 criteria om een afdeling het keurmerk te geven, zodat gegarandeerd hoogspecialistische zorg wordt gegeven. Op de website van de stichting is per ziektebeeld aangegeven welke afdelingen aan de criteria voldoen en waar patiënten en behandelaren terechtkunnen. Een van de criteria is dat de afdelingen hun kennis verspreiden. “Door onderzoek en innovatie verbeteren ze hun kennis en delen die ook met anderen. Op die manier verbetert de complete ggz. Ze doen onderzoek, delen hun kennis in opleidingen, congressen en symposia en publiceren over hun resultaten. Dat heeft zeker effect op andere ggz-instellingen en de zorg die zij kunnen bieden. Symposia worden druk bezocht, de behoefte aan kennis is enorm en wordt gretig afgenomen. Als behandelaren advies kunnen inwinnen en zelf de kennis kunnen opdoen, kunnen we gezamenlijk de zorg verbeteren en wachtlijsten terugdringen.”

Voorbeeld en toekomst

Stel, iemand heeft autisme, ADHD en een verslaving. Met deze complexe comorbiditeit is een zorgteam nodig dat verder kan kijken dan alleen de behandeling van autisme. “Zo’n team kan een alternatieve behandeling aanbieden of gericht advies geven aan de eigen behandelaar. Vaak helpt het ook om de patiënt om te leren gaan met de aandoening en de complexiteit daarvan”, vertelt Mogendorff. “Of het vergroten van de zelfstandigheid, zoals zelfstandig kunnen reizen of wonen. Dat zijn belangrijke verbeteringen in de kwaliteit van leven.” Daar is ook de toekomst op gericht: patiënten verder helpen en proberen een antwoord te vinden op hun zorgvraag. “En meer insteken op preventie, zoals dat kan bij psychose en eetstoornissen als anorexia nervosa. Belangrijk is de lacunes in de zorg te vullen en patiënten en verwijzers optimaal te helpen een passende behandeling te vinden.”