De kleinsten maken de grootste ontwikkeling door

Jacqueline Poiesz is pedagogisch beleidsmedewerker bij SKDH, een organisatie in Noord-Holland gericht op kinderopvang, die de persoonlijke ontwikkeling van het kind centraal zet. Deze aanpak staat aan de basis in SKDH’s kinderdagverblijven, peuterspeel- en leergroepen, buitenschoolse opvang en bij gastouders of via opvoedingsondersteuning. Want zo krijgt ieder kind de kans zich optimaal te ontwikkelen.

Méér dan alleen opvang dus, bij SKDH. Juist alles is erop gericht kinderen voor te bereiden op hun toekomst en daarbij zo goed mogelijk aan te sluiten op hun individuele ontwikkeling. Jacqueline: “Eigenlijk zie ik er samen met mijn twee collega’s van Team Pedagogiek erop toe dat deze visie geen betekenisloze woorden vormen, maar écht op elke locatie tot leven komt. En dan passend bij elke leeftijd. Want je kunt je vast voorstellen dat een baby andere aandacht nodig heeft dan een driejarige.”

Kinderopvang met contextrijke omgeving

Jacqueline: “We zetten, voor elke leeftijd apart, in op een contextrijke omgeving. Dat betekent dat alle ruimtes ingericht worden op zo’n manier die past bij de leefwereld van de kinderen van die specifieke groep. Alle activiteiten en ontdekplekken sluiten aan bij de beleving van kinderen.” Maar wat is dan die ideale leefwereld van een baby? Eén waarin ze op ontdekkingsreis kunnen, aldus Jacqueline. “Baby’s hebben ruimte nodig om zich vrij te kunnen bewegen en van alles te ontdekken. Daarom hebben we zeer ruime grondboxen met verschillende soorten kleden en zachte matten en veel wisselend materiaal. En alles is laag. Tafels, stoelen; de baby’s kunnen overal bij en er veilig op en af.”

Onderzoeken in alle hoeken

“Voor onze babygroepen volgen we de ideologie van kinderarts Emmi Pikler,” vertelt Jacqueline. “Zij toonde met onderzoeken aan dat kinderen die zich in hun eigen tempo kunnen ontwikkelen en zelf op onderzoek uitgaan, beter leren zitten, staan, spreken en denken dan kinderen die daarbij gestimuleerd of geholpen worden. Vanuit die overtuiging geven we ook voornamelijk op schoot alle voeding en melk en benoemen we, ook bij het verschonen, alles wat we doen. We geven ieder kind daarmee heel bewust die exclusieve aandacht voor dat moment.”

Speciale aandacht voor baby’s

Jacqueline: “Voor de allerkleinsten hebben we een specifiek beleid ‘Speciale aandacht voor baby’s’, omdat bewuste aandacht voor hen heel belangrijk is. Dat oogcontact tijdens het geven van de fles, is een moment van hechting, wat een veilig gevoel geeft. En dát is een groot goed voor ieder kind. Ik werk nu zo’n elf jaar in de kinderopvang, maar het bewijs dat het creëren van een veilige omgeving heel belangrijk is voor kinderen, wordt al tientallen jaren door vele onderzoeken geleverd. Onze zorg voor baby’s wordt ook gekenmerkt door een goede aansluiting op het ritme van het kleintje. En dat lukt alleen als je samenwerkt met de ouders. Een van onze pedagogisch medewerkers deed ouders onlangs de suggestie om terug te gaan van drie flessen naar twee. Het kindje sliep ’s nachts niet goed door en had er ook de leeftijd voor om terug te gaan naar twee flessen. De ouders lieten nadien opgelucht weten dat het slapen nu veel beter gaat. Die afstemming met de vader en moeder, ‘Wat zien jullie en wat zien wij dat goed werkt?’, is cruciaal en neemt daarom een belangrijk deel in van onze werkwijze. Tijdens de wenperiode nemen we de ouders hierin stapje voor stapje mee.”

Leren met hoofd, hart en handen

Bij SKDH is ‘onderzoekend leren’ de basis. Jacqueline licht dit toe: “We werken themagericht en veranderen de hoeken daarin mee. En dat is véél meer dan een plankje met wat themamaterialen. Als het thema bijvoorbeeld ‘dieren’ is, maken we een hoek waarin we samen met de peuters een boerderij of dierenkliniek nabouwen. Zo kunnen ze in hun spel veel verdieping vinden en leren ze woorden die passen bij die ontwikkeling. Kinderen, maar volwassenen net zo goed, leren tenslotte met hun hoofd, hart en handen. Of mooier gezegd: leren is het resultaat van (denk)activiteiten en opgedane ervaringen. Wat het dus óók een sociaal proces maakt. Kinderen doen elkaar tenslotte na en leren van elkaar. Waarbij ik wel de kanttekening maak dat we bij de kinderdagverblijf in Den Helder niet de nadruk leggen op leren, maar op ontwikkelen. En juist met die contextrijke omgeving stimuleren we kinderen daarin. Doordat de kinderen zelf hun spel bepalen en dat steeds verder uitbreiden, verdiept een thema zich op een manier zoals bij het kind past. In pedagogische termen noemen we dat ‘een betekenisvolle activiteit aanbieden’. Willen ze dat niet, dan wordt er niet gepusht. Het tempo van het kind wordt gevolgd. We sluiten daarmee aan op hun belevingswereld van dat moment.”

Jong geleerd, oud gedaan

“Vanuit het speciale project ‘Jong geleerd, oud gedaan’ zijn we alert op de taalontwikkeling bij kinderen, en dan vooral als deze achterblijft,” vervolgt Jacqueline. “We kunnen dan in samenwerking met een logopedist aan de taalachterstand werken, zodat de kinderen weer beter meekomen. De betrokkenheid van de logopedist is prettig, omdat je op die manier een specialistische onderbouwing van je aanpak hebt. Ouders begrijpen dan ook beter wat er van hen verwacht wordt, omdat de logopedist vanuit haar expertise gewend is de ouders erbij te betrekken. Dit project komt ook de voor- en vroegschoolse educatie ten goede. Ouders waarderen deze betrokkenheid enorm. Een van hen liet ons weten dat de overstap naar de basisschool voor hun kind goed is verlopen, mede door de specialistische ondersteuning die pedagogisch medewerkers hadden ingeschakeld.”

Speciale activiteiten voor SKDH

Jacqueline: “Voor de nul- tot vierjarigen hebben we een samenwerkingsverband met ‘Hallo Muziek’, een project dat speciaal voor ons is ontwikkeld met een wetenschappelijke grondslag vanuit het Erasmus MC. Ontzettend goed is dat, want muziek is heel belangrijk voor de (creatieve) ontwikkeling van een kind. Muziek brengt saamhorigheid en helpt om ingewikkelde dingen makkelijker te leren. Door het ritme, het tellen op de maat, leren kinderen bijvoorbeeld op een speelse manier rekenen. Geweldig toch, dat we zo’n exclusief extraatje kunnen aanbieden!”

Meer informatie
www.skdh.nl