IOG kan gezinsdrama’s voorkomen

Sinds de transitie van de jeugdzorg in 2015 wordt complexe zorg ingekocht door de gemeenten. Zo kort mogelijk, zo dicht mogelijk bij huis en zo licht mogelijk, was het credo. Het gevolg: een groeiend aantal kinderen/gezinnen dat niet de benodigde zorg kreeg. Anke Valent, manager expertisecentrum Zodiak, stelt dat gemeenten kansen laten liggen om (multi)probleemgezinnen effectief te begeleiden: ‘Intensieve Orthopedagogische Gezinsbehandeling (IOG) kan gezinsdrama’s voorkomen.’

Wat is IOG?

“IOG richt zich op gezinnen met opvoedingsproblemen waarbij tenminste één van de gezinsleden een verstandelijke beperking heeft (het kind en/of ouder/ opvoeder). IOG is kleinschalige, gedecentraliseerde en regionaal gespreide hulp.”

Hoe lang duurt een IOG-traject?

“Het zijn langdurige trajecten van gemiddeld een half tot een heel jaar. Het doel is dat ouders na afloop de opvoeding zo zelfstandig mogelijk kunnen voortzetten en het kind zich in een veilige context kan ontwikkelen. Bij IOG wordt op een integrale manier gekeken naar het hele gezin als systeem en ligt de focus op alle gezinsleden. Met deze benadering wordt geprobeerd om kinderen zo lang mogelijk thuis te laten wonen.”

Kunt u een praktijkvoorbeeld beschrijven?

”We hebben momenteel een gezin onder behandeling waarbij de moeder en haar dochter beiden een verstandelijke beperking hebben. De opvoeders zitten middenin een vechtscheiding met hun exen. De zoon heeft een bovengemiddeld begaafd niveau en laat ook gedragsproblemen zien. Dat komt door de gezinssituatie waarin hij opgroeit; hij was zijn moeder en zus al jong de baas. Door de inzet van IOG valt hij niet langer tussen wal en schip en wordt er ook naar zijn behoeften gekeken. Het effect is dat hij volgend schooljaar van speciaal naar regulier onderwijs mag. Hij is geen probleemkind, maar een kind met een probleem.”

Wie draagt de verantwoordelijkheid voor de gezinnen die onder behandeling staan?

“Bij IOG is één zorgverlener hoofdaannemer en daarmee regiehouder en eindverantwoordelijke. De overige zorgverleners fungeren als onderaannemer, elk vanuit zijn of haar expertise. De regiehouder is eindverantwoordelijk voor het gezin en zet alle lijnen uit zoals naar de huisarts en benodigde behandelaren vanuit Zodiak (psycholoog, vaktherapeut, logopedist, enzovoort). De regiehouder beoordeelt welke expertise nodig is om het afgesproken resultaat te behalen met een gezin en behoudt het overzicht hiervan. Deze aanpak gaat versnippering tegen.”

Hoe wordt IOG gefinancierd?

“De gemeenten financieren IOG volgens het nieuwe Amsterdamse financieringssysteem. Dit systeem geeft ruimte om vanuit regiehouderschap verschillende expertises in te zetten zoals IOG. Gezinnen worden door IOG beter en sneller geholpen. Ook kunnen kinderen (langer) thuis blijven wonen, wat goedkoper is dan verblijf in een zorginstelling.”

Waarin verschilt het Amsterdamse financieringssysteem met de zorginkoop door andere gemeenten?

“Binnen het Amsterdamse systeem is niet het drukken van de kosten, maar het aanbieden van goede zorg het belangrijkste uitgangspunt. Hierbij spreken we vooraf met de jeugdteams bepaalde resultaten af die behaald moeten worden en krijgen we daarvoor een budget. Voor dit budget moet alle zorg in het gezin georganiseerd worden.”

Wat is uw wens?

“Ieder kind heeft het recht om zich geliefd te voelen. Binnen IOG nodigen we ouders uit te reflecteren op hun opvoedingsvaardigheden. Door te benoemen wat ouders al goed doen en het verder uitbouwen van hun krachten. Hierdoor komen ouders en kinderen uit de negatieve spiraal.”

Meer informatie?
Zodiak is onderdeel van Prinsenstichting
www.prinsenstichting.nl