‘Met je eigen wortels groei je het mooist’

In Nederland leven ruim 118.000 kinderen in een onveilige gezinssituatie. Zij worden onder meer blootgesteld aan huiselijk geweld of ernstige verwaarlozing. De gevolgen voor de persoonlijke ontwikkeling van deze kinderen zijn vaak desastreus, en hun ontwikkelingsachterstand kan bij daaropvolgende generaties vergelijkbare problemen geven. Mariska van Esveld is manager van het Integraal Ambulant Team en vertelt hoe de negatieve spiraal kan worden doorbroken.

Wat zijn veelvoorkomende oorzaken van onveilige gezinssituaties?

“Vaak gaat het om zogeheten ‘multiprobleem gezinnen’, die te maken hebben met uiteenlopende en complexe problemen. Zo kan het zijn dat de ouders kampen met een licht verstandelijke beperking, schulden hebben en zich middenin een vechtscheiding bevinden, en het kind ADHD en problemen op school heeft. De oorzaak van de onveilige gezinssituatie kán enkelvoudig zijn, maar de ervaring leert dat een probleem zelden op zichzelf staat.”

Welke gevolgen kan deze problematiek hebben voor een kind?

“Een onveilige gezinssituatie kan bij een kind zorgen voor trauma’s, groeiachterstand, schooluitval of bijvoorbeeld loyaliteitsconflicten bij een scheiding van de ouders. Maar bovenal leidt de onveiligheid tot hechtingsproblemen. In de eerste jaren van een kind ontwikkelt het de vaardigheden om zich emotioneel aan anderen te binden. Ontbreken deze vaardigheden, dan kan dat iemand het hele leven parten spelen en zelfs weerslag hebben op toekomstige generaties.”

Hoe worden ‘multiprobleem gezinnen’ meestal ondersteund?

“Vaak krijgen deze gezinnen hulpverlener na hulpverlener, die hen steeds vanuit hun eigen expertise proberen te helpen. Dit geeft soms tijdelijk verbetering, maar het houdt nooit stand omdat niet alle problemen tegelijk worden aangepakt. Zo heeft een traumabehandeling bij een kind veel minder effect als de vechtscheiding tussen ouders nog voortduurt, dan wanneer de thuissituatie is gestabiliseerd. Het is daarom belangrijk de kwestie anders te benaderen en de problematiek van het kind én die van de andere gezinsleden tegelijk in kaart te brengen. Met deze werkwijze kunnen de verschillende problemen tegelijkertijd worden aangepakt.”

Hoe pakken jullie de problemen aan?

“Hulpverleners van GGZ Delfland, Ipse de Bruggen en Jeugdformaat werken samen in het Integraal Ambulant Team. Binnen dit team wordt de zorg voor het kind en het gezin uitvoerig op elkaar afgestemd en kunnen medewerkers proactief te werk gaan. Daardoor is de behandeling effectiever. Hulpverleners beginnen deze behandeling door het kind een vertrouwenspersoon uit de eigen omgeving aan te laten wijzen. Dit noemen we ‘Jouw Ingebrachte Mentor’ of kortweg JIM. Dit kan een tante, buurman of lerares zijn, mits diegene bereid is samen te werken met de hulpverleners. De JIM heeft unieke kennis over het kind en zijn gezin. Die kennis is essentieel voor de hulpverleners om tot maatwerk te komen, een aanpak die aansluit op de mogelijkheden van het kind en het gezin. Het voordeel van de JIM is dat deze na de hulpverlening blijft als constante factor in het leven van het gezin. Onderzoek heeft aangetoond dat de JIM-methode op de lange termijn meer resultaat oplevert. Ouders en kinderen worden aangesproken op hun eigen kracht en persoonlijke netwerk om de situatie te verbeteren. Onze slogan luidt dan ook ‘met je eigen wortels groei je het mooist’. Daar geloven we heilig in.”

Meer informatie
www.iathaaglanden.nl