Ontwikkeling van kind op sociaal-emotioneel vlak blijkt te voorspellen

De sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen van 4,5 jaar laat zich gedeeltelijk voorspellen op basis van de zogeheten mind-mindedness die de ouders in de eerste 2,5 jaar in de omgang met hun kind aan de dag leggen. Dat ontdekten UvA-onderzoekers.

Mind-mindedness is de mate waarin ouders de gedachten, wensen en emoties van hun kind herkennen en daar blijk van geven in de communicatie met hun kind. Het is van groot belang voor de ontwikkeling van de vertrouwensband tussen ouder en kind en draagt bij aan een optimale sociaal-emotionele ontwikkeling. Uit dit onderzoek is gebleken dat een relatief lage frequentie van juiste interpretaties van ouders een lagere sociale competentie en andere gedragsproblemen van het kind op 4,5 jarige leeftijd tot gevolg kan hebben.

Uiteraard spelen naast mind-mindedness ook andere factoren een rol. Toch bepaalt mind-mindedness, of het gebrek eraan, voor een vijfde of een kind later tegen sociaal-emotionele problemen aan zal lopen.

Appropriate en nonattuned mind-mindedness

UvA-onderzoeker Cristina Colonnesi observeerde de interactie van vaders en moeders tijdens het spelen met hun eerste kind op de leeftijd van vier, twaalf en dertig maanden. Colonnesi maakte onderscheid tussen twee vormen van mind-mindedness: de zogeheten appropriate en de nonattuned vorm.

Appropriate of passende opmerkingen van de ouder zijn opmerkingen die een correcte interpretatie zijn van de emotionele toestand of wensen van het kind. Daarbij verplaatst de ouder zich in het kind en onderbouwt de ouder zijn of haar besluit om bijvoorbeeld te stoppen met spelen met het kind. Nonattuned opmerkingen – dus niet op het kind afgestemde communicatie ­– houden geen rekening met de wensen of emotionele toestand van het kind.

De appropriate en nonattuned opmerkingen geven ook veel informatie prijs over de mate waarin ouders hun kinderen zien als autonoom individu met een eigen persoonlijkheid en met eigen emoties. Door als ouder begrip te tonen voor de emoties van het kind, help je het op twee manieren. Enerzijds leert het kind zijn emoties kennen en reguleren. Anderzijds kweek je door het geven van een onderbouwing ook begrip bij het kind, waardoor het eerder geneigd is om mee te gaan in de afweging.

Vaderrol

Over de invloed van mind-minded opmerkingen van moeders is al veel bekend, over die van vaders nauwelijks iets. Daar brengt het onderzoek van Colonnesi verandering in. Opvallend is dat de vaders bij het meetmoment op 4 en 12 maanden vaker nonattuned opmerkingen maken dan de moeders. Op deze leeftijd hebben deze opmerkingen van de vaders echter nog geen voorspellende waarde; die van de moeders wel. Dit wijst erop dat de rol van de vader belangrijker wordt naarmate het kind ouder wordt.

Een nog meer in het oog springende uitkomst is dat wanneer een van de twee ouders relatief weinig appropriate mind-minded communiceert, de andere ouder dit kan compenseren. Bovendien is het om het even welke ouder dit compenseert; de vader kan dus het appropriate mind-minded gedrag van de moeder compenseren en omgekeerd.

Bron: UvA