65-plussers blijven langer zelfstandig

Het kabinet beoogt met de hervorming van de langdurige zorg de trend te versterken dat ouderen langer zelfstandig blijven wonen en niet of later naar een zorginstelling verhuizen. Veel Nederlandse 65-plussers redden het om lang zelfstandig in hun eigen buurt en eigen huis te blijven wonen met uiteenlopende vormen van zorg en ondersteuning. Het rapport Langer zelfstandig. Ouder worden met hulpbronnen, ondersteuning en zorg beschrijft groepsverschillen in de mogelijke trajecten. In deze studie laat het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) zien van welke zorg, voorzieningen, persoonlijke en sociale hulpbronnen 65-plussers gebruik maken en hoe lang ze daarmee zelfstandig bleven wonen voor ze naar een verzorgings- of verpleeghuis verhuisden of overleden. De data zijn gebaseerd op 1.768 65-plussers die 14 jaar lang werden gevolgd. Op basis hiervan heeft het SCP een rekenmodel ontwikkeld dat het beleid kan helpen deze ontwikkelingen door te rekenen en beter te doordenken.

Gezondheid

Gezondheidsproblemen hebben het grootste effect op het zelfstandig blijven wonen van 65-plussers, met name het hebben van aandoeningen en meer lichamelijke beperkingen. Driekwart van de 65-plussers zonder chronische aandoening woont na 14 jaar zelfstandig, van de groep met meer dan een chronische aandoening slechts de helft. Van de mensen met dementie nog maar een derde. De anderen zijn verhuisd naar een verzorgings- of verpleeghuis of zijn overleden.

Sociale verschillen en diversiteit

Sociaaleconomische, mentale en sociale hulpbronnen van 65-plussers zijn ook van invloed op het zelfstandig blijven wonen. Vijf van de tien 65-plussers met een laag inkomen woont na 14 jaar nog zelfstandig en zes van tien met een hoog inkomen. Personen die weinig regie ervaren blijven minder lang zelfstandig wonen (na 14 jaar is 10% minder zelfstandig) dan personen die meer regie ervaren. Van de 65-plussers met een groot sociaal netwerk woonde na 14 jaar tweederde nog zelfstandig. Bij degenen met een klein sociaal netwerk is dit minder dan de helft.

Doorrekenen van handelingsopties

In de komende decennia ontstaat een grote zorgvraag door een toename in aantal van de uiteenlopende groep zorgbehoevende 75-plussers. Met name ouderen met minder psychosociale vaardigheden lopen in de toekomst een groter risico om geen of onvoldoende zorg te ontvangen (zie ook Sociaal en Cultureel Rapport 2016). Overheden, burgers en marktpartijen hebben verschillende handelingsopties om voor de groeiende pluriforme groep ouderen te zorgen. Welke effecten kan dat hebben op het zorggebruik en zelfstandig wonen van 65-plussers? Met het in dit onderzoek ontwikkelde model kan doorgerekend worden wat de effecten van veranderingen in gezondheid, hulpbronnen, zorgbehoefte en huidig zorggebruik zouden zijn op het zorggebruik in de 65+ bevolking over een periode van 3 jaar. Dit rekenmodel kan helpen bij het doorrekenen en doordenken wat verschillende groepen ouderen nodig hebben om langer zelfstandig te wonen in de toekomst.

Bron: SCP en Vrije Universiteit Amsterdam