Duidelijkheid omtrent zorg met cliëntondersteuner

Ouderen willen zo lang mogelijk thuis blijven wonen. En mensen met een beperking willen zo zelfstandig mogelijk leven. Om dat financieel en praktisch te kunnen realiseren, heeft de overheid per januari 2015 de zorg anders ingericht. Omdat de regelgeving complex is, hebben zorgvragers recht op advies van en begeleiding door een onafhankelijk cliëntondersteuner. In de praktijk blijkt dat gemeenten en zorgaanbieders hun cliënten die hulp niet altijd aanbieden. Het gevolg is dat het vaak onnodig lang duurt voordat mensen de zorg krijgen die zij nodig hebben.

Bij wie kan je terecht voor hulp

Cliënten weten niet bij wie ze moeten aankloppen voor hulp. De een kan prima voor zichzelf opkomen maar de ander voelt zich in een hoek geduwd. En zelfs wie zich prima kan uiten, strandt soms in het aanvraagtraject. Wie dan uiteindelijk, na heel veel keren te zijn doorverwezen, bij het juiste loket terechtkomt, is dan al zo murw geslagen dat hij alleen nog durft te vragen om de meest noodzakelijke hulp. En dat gaat, in veel gevallen, ten koste van de kwaliteit van leven. Want wie alleen de meest basale zorg ontvangt, loopt het risico te vereenzamen. “Als je niet precies weet waar je recht op hebt en je wordt ook nog eens van het kastje naar de muur gestuurd, dan voel je je enorm alleen”, weet cliëntondersteuner Denise van Berlo. Van Berlo ondersteunt mensen die onder de Wet langdurige zorg (Wlz) vallen.

“Goede zorg op maat is niet per se dure zorg”

Ten einde raad

Om die situatie te voorkomen, hebben cliënten het wettelijke recht op advies van een onafhankelijk cliëntondersteuner, iemand die de wet kent en de weg weet. De mensen die Van Berlo begeleidt, zijn soms ten einde raad. Ze hebben het idee dat ze vragen om een gunst terwijl het gaat om hulp waarop ze recht hebben. Het eerste wat Van Berlo doet, is vragen naar de persoonlijke situatie en de wensen en behoeften. Daaruit volgt vaak al een basis voor een persoonlijk plan dat kan worden gebruikt als input voor een zorgplan.

Professionele en mantelzorg

In zo’n persoonlijk plan is ruimte voor noodzakelijke medische, verpleegkundige, huishoudelijke of ziekenzorg, maar ook voor sociale activiteiten die vereenzaming kunnen voorkomen. Al die zorgvragen zijn wat Van Berlo betreft even belangrijk en behoren dan ook allemaal in het zorgplan te worden opgenomen. De meeste zorgaanbieders beschikken over een databank waarin vrijwilligers zijn opgenomen. De zorgaanbieders proberen vrijwilligers te koppelen aan cliënten zodat er ook mogelijkheden zijn voor sociale activiteiten.

Goede zorg binnen budget

Vaak denken zorgaanbieders dat cliëntondersteuners er alleen zijn voor de cliënt, maar het gaat om een gezamenlijk belang en dat is goede en betaalbare zorg op maat. “Goede zorg op maat is niet per se ook dure zorg”, ervaart Van Berlo. “Het is alleen anders vormgegeven.” Met bijvoorbeeld een PGB (persoonlijk gebonden budget) kan de cliënt zelf zorg inkopen. Die zorg kan ingekocht worden bij verpleegkundigen waar dat nodig is, maar huishoudelijke zorg of persoonlijke begeleiding kunnen ook tegen betaling worden geboden door familie, vrienden of buurtgenoten die een lager tarief hanteren dan professionele organisaties. Het geeft de cliënt bovendien de volledige regie over de eigen zorg.