Onderzoekers draaien veroudering terug

Onderzoekers van het Erasmus MC hebben een manier gevonden om veroudering terug te draaien. Door oude muizen een zelfontwikkeld stofje te geven, werden ze fitter en alerter, kregen ze weer een vollere vacht en gingen hun organen weer beter functioneren. Het stofje is een peptide dat de binding tussen twee eiwitten verstoort. De onderzoekers publiceren over hun spectaculaire ontdekking in het toonaangevende wetenschappelijke tijdschrift Cell.

Toepassingen voor verder onderzoek

Tot nu toe lukte het onderzoekers al wel om veroudering te vertragen. “Maar de tijd terugdraaien bleek erg lastig”, zegt Peter de Keizer, verouderingsbioloog op de afdeling Moleculaire Genetica van het Erasmus MC en hoofdrolspeler in deze studie. Deze ontdekking kan helpen bij verdere onderzoeken naar hoe mensen gezonder oud kunnen worden én hoe we weer gezonder kunnen worden als we al kwalen hebben. Tevens lijkt het goed te werken tegen bepaalde uitbehandelde vormen van kanker en helpt het in de zoektocht naar therapieën daartegen.

Wat doet proxofim?

Belangrijkste speler in het onderzoek is proxofim, een stofje dat door de onderzoekers zelf is ontwikkeld en de binding verstoort tussen de eiwitten FOXO4 en p53. Anders dan reeds bestaande stoffen die onderzoekers hebben gebruikt om in te grijpen op veroudering, bleek dit stofje geen nadelige bijeffecten te hebben op de gezondheid van de muizen. “De bloedplaatjes en de leverfunctie bleven bijvoorbeeld goed.”

Proxofim pakt cellen aan die een rol spelen bij veroudering. Het gaat om de zogenoemde senescente cellen, cellen die zijn gestopt met delen maar niet echt dood zijn. “Hun stofwisseling blijft namelijk wel doorgaan waardoor ze allerlei eiwitten blijven uitscheiden, waaronder ontstekingsstoffen. Die laten op hun beurt weefsels sneller verouderen en organen slechter werken. Ze spelen ook een rol bij kanker: de senescente cellen maken kanker minder gevoelig voor chemo en kunnen de groei van tumoren versnellen. ‘Kortom: die cellen wil je eigenlijk kwijt”, zegt De Keizer.

Proxofim maakt deze senecente cellen dood. “En het zet de omliggende stamcellen aan om nieuw weefsel te maken. Het is een peptide, en klein eiwit dat makkelijk in de cellen doordringt.’ Bij de muizen was het effect enorm. Ze gingen na drie weken twee tot drie keer zoveel rennen in hun loopwieltjes, hun orgaanfunctie verbeterde en ze kregen na tien dagen weer meer haargroei.”

Van muizen naar de kliniek

De onderzoekers hebben proxofim nog alleen getest op muizen, maar willen het onderzoek graag naar de kliniek brengen. “Eerst gaan we de veiligheid verder onderzoeken en de werkzaamheid verder testen. We hopen dan over een jaar of twee het onderzoek uit te breiden naar patiënten met agressieve vormen van kanker en in een nog later stadium onderzoek te doen naar ouderdomskwalen. We streven niet naar het eeuwige leven, maar langer leven zonder kwalen en in uitstekende gezondheid zou prachtig zijn.”