Ouderen en zorgverleners ervaren grote knelpunten

Ouderen met een kwetsbare gezondheid, hun naasten en zorgverleners lopen tegen grote knelpunten aan in de zorg en ondersteuning. Ouderen hebben veel meer hulp en ondersteuning nodig dan dat buren, familie en vrienden kunnen bieden. Ook ontbreken volgens ouderen en naasten passende hulp en hulpmiddelen van de gemeente, en zijn er te weinig woonplekken die aansluiten bij de zorg en ondersteuning die kwetsbare ouderen nodig hebben.

Dat blijkt uit een onderzoek dat Patiëntenfederatie Nederland uitvoerde in samenwerking met een coalitie van ruim twintig organisaties van patiënten, zorgverleners en instellingen onder meer dan 4500 ouderen, naasten en zorgverleners.

Knelpunten

De zorg en ondersteuning voor deze groep kwetsbare ouderen verloopt vaak niet goed in het netwerk van zorgverleners. Bijna een op de twee ouderen en naasten ervaart daarbij knelpunten. Van de zorgverleners zegt zelfs 95 procent dat de overgang in de keten niet altijd soepel verloopt. Het gaat dan om de hele keten van belang voor de zorg en ondersteuning: de samenhang tussen wonen, zorg en welzijn.

De knelpunten doen zich voor op vijf gebieden: passende zorg, informele zorg, het woningaanbod, de samenhang en afstemming in de zorgketen en de hulp(middelen) van de gemeente.

De (woon-)omgeving

Ouderen, naasten en zorgverleners zeggen dat er nu teveel vanuit wordt gegaan dat het sociale netwerk wel een deel van de zorg kan leveren. Maar dat is niet zo. 71% van de zorgverleners geeft dit als knelpunt aan. 40% van de ouderen ervaart dat zij veel meer hulp en ondersteuning nodig hebben dan dat buren, familie en vrienden in de praktijk kunnen bieden. Ook sluit de woonomgeving van ouderen vaak niet aan op wat zij nodig hebben. Dat meldt ruim een kwart van de ouderen en naasten. Zij zouden graag in een veilige omgeving wonen, in aanleunwoningen, zorgappartementen of het oude verzorgingshuis.

Een ander knelpunt is het gebrek aan samenhang en afstemming in de keten van de ouderenzorg. Communicatie en een heldere rolverdeling tussen zorgverleners is daarbij van belang. En ook de combinatie van wonen, zorg en welzijn met alle bijbehorende wetten en regels kan beter. Dat geldt temeer voor de hulp en ondersteuning die gemeenten bieden. Ruim een kwart van de ouderen en naasten en 17 procent van de zorgverleners zegt dat die hulp nooit of bijna nooit aansluit bij wat nodig is.

Onafhankelijk cliëntondersteuning

De deelnemers aan het onderzoek denken dat een deel van de problemen kan worden voorkomen als er meer tijd komt voor een goed gesprek over de vraag welke zorg en ondersteuning iemand nodig heeft. Bovendien zeggen ouderen dat het ook al helpt als ze beter voor zichzelf opkomen, maar dat is niet iedereen gegeven.

Onafhankelijke cliëntondersteuning kan daarbij helpen. Maar uit het onderzoek blijkt dat veel mensen niet weten dat ze recht hebben op onafhankelijke ondersteuning. En daar komt bij dat die ondersteuning vaak ook niet wordt aangeboden. Ouderen en zorgverleners denken dat een zorgverlener die zich uitnodigend opstelt en doorvraagt al zou helpen.

Maatwerk voor zorg en ondersteuning

De coalitie van 23 organisaties gaat de belangrijkste knelpunten aanpakken. Dat betekent dat concreet uitgewerkt wordt hoe er maatwerk kan komen voor de zorg en ondersteuning die nodig is. Alle organisaties die bij het onderzoek betrokken zijn bepleiten in dat kader een beweging die zich hard maakt voor de positie van kwetsbare ouderen. Uiteindelijk moet dat leiden tot een oudervriendelijke samenleving.

Bron: Patiëntenfederatie Nederland