Preventieve ouderenzorg: maatwerk en integrale aanpak

Een van de essentiële elementen van goede preventieve ouderenzorg is het werken vanuit een integrale visie en met een integraal team. In het integrale team werkt de gemeente samen met ouderen en met alle andere relevante partijen vanuit preventie, zorg, welzijn en wonen. Een coördinator vanuit dit team bundelt signalen en legt de benodigde contacten tussen ouderen, professionals en informele zorgverleners. Maatwerk is hierbij belangrijk, omdat dé oudere nu eenmaal niet bestaat.

Deze en andere essentiële elementen voor goede preventieve ouderenzorg staan beschreven in een factsheet van het RIVM, ‘Preventieve Ouderenzorg-Welke elementen zijn van belang?’. De factsheet is gebaseerd op literatuuronderzoek en interviews met (zorg)professionals en biedt handvatten aan beleidsmakers, zorg- en welzijnsprofessionals, onderzoekers en andere betrokkenen voor het optimaliseren van preventieve ouderenzorg.

Wat is preventieve ouderenzorg?

Preventieve ouderenzorg beslaat een breed terrein. Preventie van het ontstaan van kwetsbaarheid of chronische ziekten bij vitale ouderen hoort erbij. Maar ook de preventie van doorligplekken bij thuiswonende bedlegerige kwetsbare ouderen met complexe gezondheidsproblemen hoort tot de preventieve ouderenzorg.

Sommige van de essentiële elementen genoemd in deze factsheet worden al op grote schaal toegepast, andere slechts op kleine schaal. Voor alle genoemde elementen geldt dat ze essentieel zijn voor de preventieve ouderenzorg. In de integrale visie worden de samenwerkingsafspraken tussen gemeente en zorg- en welzijnsorganisaties vastgelegd. Naast de integrale visie en het integrale team is het belangrijk preventieve interventies, ondersteunende diensten en (mantel)zorg gericht in te zetten. Zodanig dat optimaal gebruik wordt gemaakt van wat de (kwetsbare) oudere zelf nog kan. Maatwerk dus, om de redzaamheid van ouderen te optimaliseren en het gevoel van onafhankelijkheid te bevorderen.

Voor kwetsbare ouderen met complexe problematiek is het inzetten van een casemanager kwetsbaarheid een belangrijk element, of de inzet van een specialist ouderengeneeskunde in de eerste lijn. Om (kwetsbare) ouderen die na een ziekenhuisopname weer thuis komen goed op te vangen is de gecoördineerde begeleiding door wijkverpleegkundigen en professionals uit het ziekenhuis ook een belangrijk onderdeel van preventieve ouderenzorg.

Preventieve interventies

Een ander essentieel element is dat gemeenten en GGD’en samen met andere partijen karakteristieken en behoeften van groepen ouderen in kaart brengen. Zo wordt bekeken of het huidige aanbod van preventieve interventies afdoende is of aangevuld moet worden. Een daarop aansluitend element is dat in elke gemeente preventieve interventies op alle domeinen van preventieve ouderenzorg (preventie, zorg, welzijn en wonen) aangeboden worden. Interventies gericht op zingeving worden hierin opgenomen voor ouderen die daar behoefte aan hebben (maatwerk). De gemeente of de GGD zorgt ervoor dat de informatie over het hele aanbod van preventieve interventies en ondersteunende diensten op een toegankelijke manier voor ouderen wordt ontsloten.

Bron: RIVM.