Het taboe op vroegtijdige ejaculatie

Vergeleken met vorige generaties stellen we hogere eisen aan de kwaliteit van ons seksuele leven. De factoren ‘genieten’ en ‘gezamenlijke intimiteit’ zijn steeds meer de boventoon gaan voeren. Dat lijkt een positieve ontwikkeling, maar er is een groep die op dit vlak op problemen stuit die een grote impact kunnen hebben. Dat zijn de mannen die vroegtijdig klaarkomen. Over dit nog relatief verborgen onderwerp en de mogelijke oplossingen die daarvoor zijn, is nog weinig bekend onder de grote groep mannen die dit betreft.

De minst gestelde vraag

Wat te doen wanneer een man ervaart dat hij te vroeg klaarkomt? In de praktijk van Goedele Liekens, tv-presentatrice, seksuoloog en klinisch psycholoog, is het zo ongeveer de minst gestelde vraag: “Dit is een onderwerp waar maar weinig over wordt gesproken. Vroegtijdige ejaculatie wordt vaak geassocieerd met ‘bleu zijn’ en gezien als niet mannelijk. Niemand wil in die categorie vallen.” En toch vallen wel degelijk veel mannen binnen deze categorie, blijkt uit onderzoek. Iemand die daar al decennia intensief onderzoek naar doet, is professor dr. Marcel Waldinger, neuropsychiater en seksuoloog in Amstelveen; tevens adjunct professor Farmacologie en Fysiologie aan de Drexel University te Philadelphia in de VS. Door de reeds bestaande – overwegend medische – classificatie van vroegtijdige ejaculatie aan te vullen, heeft hij een aanzienlijke groep mannen een officiële erkenning van hun probleem gegeven.

‘Normaal’ maar niet tevreden

De eerder erkende vormen van vroegtijdige zaadlozing worden aangeduid met lifelong (aanwezig vanaf het eerste seksuele contact) en acquired (verkregen op latere leeftijd). Beide vormen uiten zich in zaadlozing binnen respectievelijk één en drie minuten en worden opgevat als officiële aandoening. Hoewel de oorzaken hiervoor complex van aard en niet altijd exact te duiden zijn, lijkt het zwaartepunt te liggen op het neurobiologische en fysiologische vlak. Tijdens zijn onderzoeken kwam professor Waldinger erachter dat er ook een aanzienlijke groep mannen bestaat die binnen de ‘normaalwaarden’ van vijf tot zes minuten vallen, maar toch menen te snel klaar te komen. Bijvoorbeeld door de eigen beeldvorming of omdat de vrouw gemiddeld langer nodig heeft om tot een orgasme te komen dan de man. “Dat is wat we noemen ‘subjectieve premature ejaculatie’ en dan hebben we het in de westerse landen over 10 tot 15 procent van de mannen”, aldus Waldinger. Daarnaast bestaat er ‘variabele premature ejaculatie’: ejaculatie die doorgaans ‘normaal’ is maar af en toe snel. Elk van deze typen kent verschillende oorzaken, dus moet je ze ook op verschillende manieren behandelen, stelt Waldinger.

Vormen van behandeling

Waar bij de lifelong-vorm vooral krachtige medicatie zoals specifieke antidepressiva wordt ingezet, is dat bij de subjectieve vorm van vroegtijdige ejaculatie niet nodig, of zelfs onwenselijk vanwege de mogelijke bijwerkingen. Hier werkt vaak een combinatie van plaatselijk verdovende spray en eventueel bepaalde oefeningen. Een voorbeeld van dat laatste is de start-stopmethode die Liekens in haar eigen praktijk toepast. Door mannen te leren hun opwinding te beheersen en het point of no return te herkennen, lukt het hen vaak om op een gegeven moment het orgasme uit te stellen. Deze oefeningen helpen een vicieuze cirkel doorbreken, vertelt Liekens: “Wanneer mannen het idee hebben dat ze vroegtijdig klaarkomen, voelt dat voor hen als falen. De prestatiedruk en daarmee de kans om een volgende keer weer te ‘falen’ neemt daardoor alleen maar toe. Zo houdt het zichzelf in stand.” Waldinger heeft zeer goede ervaringen met het voorschrijven van spray die de zaadlozing vertraagt en waarmee oefeningen naar zijn oordeel zelfs overbodig worden. Zowel Waldinger als Liekens constateren echter dat problemen met vroegtijdig klaarkomen vrijwel nooit vanzelf overgaan. Mannen die dit als probleem ervaren, zullen er actief mee aan de slag moeten.

‘Er is niets met u aan de hand’

De stap zetten en daadwerkelijk om hulp vragen: dat doet het gros van de mannen – en hun eventuele partner – niet zo snel. Want, toegegeven, veel hulpverleners in de reguliere gezondheidszorg weten zich geen raad met het probleem of zien de ernst er onvoldoende van in. Zeker wanneer het gaat om subjectieve vroegtijdige ejaculatie. ‘Het valt wel mee, er is niets met u aan de hand’, krijgt men niet zelden te horen. Strikt medisch gezien klopt dat misschien, maar het probleem ligt er nu eenmaal en wordt daarmee niet opgelost. Waldinger drukt de mannen en hun partners die hiermee worstelen op het hart om echt de juiste hulpverlening te zoeken. Wat hij ten zeerste afraadt is het internet afstruinen op zoek naar schimmige producten: “Behalve de eerdergenoemde lokale verdovende sprays, werken andere producten doorgaans niet. Het werkt teleurstelling alleen maar verder in de hand. Klop aan bij professionele hulpverleners. Mannen kunnen eventueel ook rechtstreeks bij mij terecht, zonder tussenkomst van de huisarts.”

Meer openheid

Hoewel vroegtijdige ejaculatie in bepaalde situaties tot relationele problemen kan leiden, blijkt er vooral vaak sprake te zijn van een schuldgevoel bij de man, omdat hij in zijn ogen zijn partner onvoldoende kan bevredigen. Terwijl de partner – vrouw of man – in de meeste gevallen aangeeft geen probleem te ervaren, blijft de onbewuste prestatiedruk een rol spelen. Vaak onterecht, want in veel gevallen ligt de orgasmekloof hieraan ten grondslag: het verschil in tijd dat mannen en vrouwen gemiddeld nodig hebben om tot een orgasme te komen. Daarin ligt een schone taak in onze seksuele opvoeding, vindt Liekens. Dat kan bijdragen om meer duidelijkheid te scheppen en mannen in te laten zien dat ze volkomen normaal zijn en er genoeg andere manieren zijn om die momenten van opwinding samen te brengen. Daarvoor is wel meer openheid nodig. Die lijkt er heel voorzichtig te komen. Zo heeft de schrijver Herman Brusselmans onlangs openlijk verteld over zijn erectieproblemen. Die openheid staat ook de Vlaamse seksuoloog voor. “Op zich is het natuurlijk ook wat ons in mannen aantrekt, dat stoere. En dat mannen het belangrijk vinden dat vrouwen ook klaarkomen, dat moeten we toejuichen. Maar het zou mooi zijn wanneer meer mannen dit onderwerp ter sprake kunnen brengen. Het uitwisselen van ervaringen zou heel erg helpen, en dan op een open, luchtige manier.”